Państwowe Liceum Sztuk Plastycznych im. Bernardo Morando w Zamościu świętuje w 2025 roku 80 lat. 30 maja odbędą się uroczyste obchody z tej okazji.

[FOTORELACJANOWA]5774[/FOTORELACJANOWA]

Państwowe Liceum Sztuk Plastycznych w Zamościu powstało jesienią 1945 r. Była to pierwsza w kraju 2-letnia prywatna Szkoła Sztuk Plastycznych. Już 1 grudnia 1947 r. placówka została upaństwowiona i mianowana jako Państwowe Liceum Sztuk Plastycznych. Pod taką nazwą funkcjonuje po dziś dzień.

Marzena Tadeusz, dyrektor szkoły zaprasza na obchody jubileuszu 80-lecia istnienia zamojskiego plastyka.

Mamy dla naszych czytelników roztocze.net niepowtarzalną okazję udać się wspólnie na wycieczkę do Państwowego Liceum Sztuk Plastycznych im. Bernardo Morando w Zamościu. Kulisy artystycznej szkoły zdradził nam Tomasz Bełech, artysta-rzeźbiarz i pedagog.

Program obchodów Jubileuszu 80-lecia Państwowego Liceum Sztuk Plastycznych:

10.00 - uroczysta Msza Św. w kościele pw. Zwiastowania Najświętszej Maryi Panny (ul. Kościuszki 1a, stary budynek szkoły – Parafia oo. Franciszkanów)

11.30 - uroczysta Gala Jubileuszu 80-lecia PLSP im. Bernarda Morando w Zamojskim Domu Kultury, (ul. Partyzantów 13)

13.30 - wernisaż prac Absolwentów PLSP w BWA Galeria Zamojska

14.30 - zwiedzanie szkoły oraz wystawy w Centrum "Synagoga" Fundacji Ochrony Dziedzictwa Żydowskiego

Obchody zwieńczy uroczysta kolacja dla absolwentów szkoły.

„Tradycja zrodzona z pasji – 80 lat Państwowego Liceum Sztuk Plastycznych w Zamościu”.

Artykuł Małgorzaty Godzisz, nauczycielki języka polskiego w Państwowym Liceum Sztuk Plastycznych w Zamościu, absolwentki szkoły z 1995 roku

Państwowe Liceum Sztuk Plastycznych im. Bernarda Morando w Zamościu to szkoła, która zrodziła się z pasji i zaangażowania wyjątkowych ludzi, posiadających wizję stworzenia miejsca sprzyjającego twórczości i artystycznemu rozwojowi młodzieży.

Początki PLSP sięgają 1945 roku, kiedy to zaraz po zakończeniu II wojny światowej Polska odbudowywała się z wojennych zniszczeń. To właśnie w tym okresie, dzięki staraniom Haliny Rogińskiej, kierowniczki Referatu Kultury i Sztuki przy Starostwie Powiatowym, w Zamościu narodziła się idea utworzenia szkoły plastycznej. 30 czerwca 1945 r. Rogińska, za pośrednictwem wydziału wojewódzkiego, wystąpiła z wnioskiem do Ministerstwa Kultury i Sztuki o zatwierdzenie Szkoły Zdobnictwa i Przemysłu Artystycznego. W oczekiwaniu na odpowiedź władz, 15 lipca 1945 r. uruchomiono w Zamościu dwumiesięczny kurs letni przemysłu artystycznego, którego zajęcia odbywały się w czterech salach w Domu Kultury i pracowni rzeźbiarskiej przy ulicy Okrzei.1 W lokalach tych nie było okien, klamek i podstawowego wyposażenia. Słuchacze we własnym zakresie skonstruowali niezbędne sprzęty, np. krzesła wykonane zostały ze skrzynek.2 W pierwszym kursie uczestniczyło około 20 osób. Zajęcia prowadziła wysoko kwalifikowana kadra pedagogiczna.

W sierpniu 1945 r. Ministerstwo Kultury i Sztuki w Warszawie wyraziło zgodę na utworzenie Szkoły Sztuk Zdobniczych. Wówczas to Referat Kultury i Sztuki przy Starostwie Powiatowym w Zamościu podjął niezbędne kroki w celu przekształcenia kursu w stojącą na wysokim poziomie edukacyjnym szkołę średnią.3 Wspólnie z Haliną Rogińską współtworzył ją Lucjan Pakulski – artysta plastyk, absolwent ASP w Warszawie. Kierował on instytucją do 1 grudnia 1947. „Z mojej szkoły – mówił – wyjść musi nie artysta, lecz przygotowany do życia rzemieślnik”, jako pedagog troszczył się o poziom artystyczny placówki.

Szkoła została umiejscowiona od początku swojego istnienia w części dawnego kościoła franciszkanów. Nauka w nowopowstałej jednostce edukacyjnej obejmowała: rysunek, malarstwo, grafikę, garncarstwo, meblarstwo, malarstwo ścienne, przemysł tkacki, trykotarstwo, haft, bieliźniarstwo, galanterię artystyczną oraz zabawkarstwo.

Po kilkunastu miesiącach funkcjonowania placówki dyrektorem została Halina Rogińska, która uczyła języka polskiego. Była niezwykle ceniona za swoją wrażliwość i kulturę artystyczną, co miało ogromny wpływ na rozwój szkoły. Jako polonistka wykazywała się wyjątkowym zaangażowaniem, inspirując uczniów do twórczej pracy. Rogińska była inicjatorką wielu przedsięwzięć pozalekcyjnych, które wzbogacały życie artystyczne szkoły. Wraz z młodzieżą przygotowywała inscenizacje utworów poetyckich oraz organizowała „żywe obrazy”. Prowadziła także sekcję taneczną i dramatyczną w zespole „Paleta”, działającym przy szkole, angażując uczniów w różnorodne projekty kulturalne. Dzięki jej pasji, placówka stała się miejscem, gdzie rozwijała się nie tylko edukacja, ale także artystyczna ekspresja młodzieży.

W październiku 1946 r. Szkoła Sztuk Plastycznych została przemianowana na dwuletnie Państwowe Liceum Sztuk Plastycznych, do którego przyjmowani byli uczniowie po tzw. „małej maturze”. Wraz z rokiem szkolnym 1947/48 powstały jedno i dwuletnie kursy przysposobienia plastycznego z zakresu: rysunku, malarstwa i rzeźbiarstwa. Przyjmowano na nie wszystkich, którzy ukończyli szkołę powszechną i wykazali się zdolnościami artystycznymi. Program kursów miał na celu przygotowanie kandydatów do nauki w liceum. Po dzień dzisiejszy kontynuujemy tę tradycję organizując warsztaty dla przyszłych uczniów.

W roku szkolnym 1948/49 placówka została przekształcona na czteroletnie liceum, a od września 1952 r. - pięcioletnie z dwoma wydziałami: artystycznym i technik malarstwa ściennego. Ten ostatni kierunek został zlikwidowany w klasie pierwszej w roku 1953. W 1954 r. instytucja liczyła już 9 oddziałów, w których kształciło się 245 uczniów. Program szkoły został dostosowany do edukacji na poziomie licealnym, z naciskiem na różnorodne techniki plastyczne, takie jak malarstwo, rzeźba, ceramika i grafika. Zamość, jako miasto o bogatych tradycjach architektonicznych, był idealnym miejscem do prowadzenia edukacji artystycznej, co przyciągało uczniów nie tylko z Lubelszczyzny, ale z całego kraju. Znaczącą rolę w ciągu dekady rozwoju szkoły odegrała dyrektor Halina Rogińska, której zasługą było podniesienie poziomu placówki do rangi instytucji oświatowej o znaczeniu ogólnopolskim. Rogińska kierowała szkołą aż do 1956 roku.

Na przestrzeni kolejnych lat zmieniali się dyrektorzy oraz sytuacja w kraju, co znacząco wpływało na formę i charakter liceum. W latach 60. edukacja w szkołach artystycznych, jak i w innych placówkach oświatowych, była częściowo podporządkowana polityce kulturalnej PRL-u. Nacisk na ideologię socjalistyczną w sztuce powodował, że uczniowie mieli kontakt z tematyką "sztuki dla ludu" oraz propagandą kulturalną, wykonywali dekoracje dla przeróżnych instytucji, uczestniczyli w szeregu imprez o charakterze ideologicznym. Niemniej jednak, dzięki indywidualnym postawom pedagogów, starano się chronić autonomię artystyczną młodzieży, rozwijać ich indywidualne predyspozycje. W 1958 r. uczennica klasy trzeciej, Zofia Bodakowska, zagrała główną rolę w filmie Janusza Nasfetera pt. „Kolorowe Pończochy”.11 W szkole działał też zespół muzyczny, grupy taneczne, teatralne oraz sekcje sportowe. W roku szkolnym 1966/67 przeprowadzono kolejną reformę szkolnictwa artystycznego, w wyniku której wprowadzono specjalizacje zawodowe. Nasze liceum obrało jako kierunek pamiątkarstwo. Nowe wymagania zmusiły placówkę do przekształcenia pomieszczeń w podziemiach dawnego kościoła franciszkańskiego na warsztaty.12

W 1973 roku decyzją Ministra Kultury i Sztuki szkoła zmieniła profil na liceum zawodowe. Od tego momentu absolwenci otrzymywali tytuł technika sztuk plastycznych, ze specjalnością formy użytkowe w następujących specjalizacjach: snycerstwo, ceramika artystyczna, tkanina artystyczna, kowalstwo artystyczne. W roku szkolnym 1975/76 została wprowadzona nowa specjalność: kamieniarstwo i sztukatorstwo, której celem było kształcenie specjalistów dla powstałych w Zamościu Pracowni Konserwacji Zabytów.13 W tym samym roku liceum otrzymało pomieszczenia w tzw. „starej mleczarni”, tu powstały pracownie konserwatorskie oraz pracownie rzeźby, które funkcjonowały przez ponad 25 lat.

Lata 80. były dla placówki okresem pełnym wyzwań, gdyż Polska borykała się z kryzysem gospodarczym i politycznym. W grudniu 1981 roku wprowadzono stan wojenny, uczeń klasy drugiej Andrzej Teterycz został internowany. Pomimo niesprzyjających warunków, liceum kontynuowało swoją działalność, organizując wystawy, plenery oraz angażując uczniów w różnorodne projekty artystyczne, m.in. w czerwcu 1980 roku szkoła zorganizowała Ogólnopolską Wystawę Liceów Sztuk Plastycznych.

W 1986 roku instytucji nadano imię Bernarda Morando, włoskiego architekta, który był głównym projektantem Zamościa. Wybór jego imienia dla szkoły podkreślał związki placówki z dziedzictwem architektonicznym i kulturowym miasta. W tym samym roku odsłonięto tablicę poświęconą założycielce szkoły Halinie Rogińskiej.

Od 1990 roku PLSP podlegało bezpośrednio Ministrowi Kultury i Sztuki, a w 1991 roku nastąpiło odejście od uzawodowienia na rzecz ogólnego kształcenia plastycznego. Po 1989 roku, wraz z transformacją ustrojową, szkoła musiała dostosować się do nowych warunków edukacyjnych i społecznych. Przeprowadzono reformy programowe, oprócz form użytkowych ze specjalizacji snycerstwa, tkactwa i ceramiki wprowadzono drugą specjalność – wystawiennictwo.

W 1995 roku władze miasta Zamościa, we współpracy z Ministerstwem Kultury i Sztuki, przekazały liceum dwie kamienice znajdujące się przy ulicy Ormiańskiej 22, znanej jako Kamienica Pod Madonną, oraz kamienicę przy ulicy Ormiańskiej 20. Dodatkowo, szkoła otrzymała działki budowlane od strony ulicy Pereca z przeznaczeniem pod wykonanie tzw. plomby, czyli zabudowy w miejscu luk w pierzei ulicy. Jej realizacja rozpoczęła się w 2003. Renowacja i adaptacja tych nowych przestrzeni trwały przez kilka lat. Proces ten odbywał się stopniowo, a odrestaurowane oraz zaadaptowane pomieszczenia były sukcesywnie przekazywane do użytkowania przez szkołę, co pozwoliło na zwiększenie jej zaplecza lokalowego.

Od 2002 roku dwie kamienice przy ulicy Ormiańskiej stanowiły główną siedzibę instytucji. Jednak część pracowni artystycznych w dalszym ciągu pozostawała w pomieszczeniach dawnego kościoła franciszkanów. Wrzesień 2002 roku przyniósł również kolejną reorganizację, nowo przyjęci uczniowie kształcili się już w 4-letnim Liceum Plastycznym.14 Poza podstawowymi przedmiotami artystycznymi, takimi jak historia sztuki, malarstwo i rysunek, rzeźba, podstawy projektowania, podstawy filmu i fotografii uczniowie kształcili się w czterech pracowniach specjalistycznych: ceramika artystyczna, reklama wizualna, snycerstwo, tkanina artystyczna.

W 2005 roku, po 60 latach pracy w pomieszczeniach dawnego kościoła franciszkanów, szkoła przeniosła się do nowej siedziby przy ulicy Pereca 17. Kompleks zlokalizowany w sercu Starego Miasta stał się miejscem sprzyjającym zarówno nauce, jak i twórczej pracy artystycznej. Przeprowadzka stanowiła także impuls do kolejnych zmian. W roku szkolnym 2015/16 do oferty edukacyjnej włączono fotografię artystyczną jako specjalność, a od roku 2016/17 także projektowanie graficzne. Te kierunki pozwoliły odpowiedzieć na potrzebę zdobywania kompetencji niezbędnych w erze rozwijających się technologii.

Z kolei wrzesień 2019 roku zapisał się jako kolejny ważny etap w historii szkoły – na mocy reformy systemu oświaty z 2017 roku instytucja została przemianowana na Państwowe Liceum Sztuk Plastycznych z 5-letnim cyklem kształcenia. Jednocześnie we wrześniu 2019 roku otwarto po raz ostatni grupę tkaniny artystycznej, której dyplom wieńczący tę specjalizację został obroniony w 2023 roku.

Nieustanny rozwój nie był jednak wolny od wyzwań. 30 stycznia 2020 roku Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) ogłosiła stan zagrożenia zdrowia publicznego o zasięgu międzynarodowym, co zmieniło codzienność szkoły. Wybuch pandemii COVID-19 wymusił szybkie dostosowanie się do nowych realiów. Nauczyciele i uczniowie musieli przejść na nauczanie zdalne, korzystając z platform edukacyjnych, takich jak Microsoft Teams, Zoom, Google Classroom czy Moodle, które stały się głównymi narzędziami edukacyjnymi i komunikacyjnymi. Ograniczenia, jakie wymusiła sytuacja pandemiczna, nie odebrały jednak młodzieży i nauczycielom możliwości kreatywnego obserwowania świata. W odpowiedzi na te wyzwania organizowano wirtualne wystawy prac uczniów za pośrednictwem strony internetowej szkoły. Lekcje odbywały się w trybie wideo lub audio, z możliwością zadawania pytań przez czat. Nauka zdalna trwała przez większość roku szkolnego 2020/21, ale ostatecznie zakończyła się w czerwcu 2021 roku. Nauczyciele i uczniowie mogli wrócić do tradycyjnej formy nauczania i cieszyć się bezpośrednim kontaktem w szkole.

Choć pandemia na pewien czas zmieniła sposób funkcjonowania placówki, jej fundamenty – tradycja, zaangażowanie kadry – pozostały niezmienne. Instytucja oświatowa to nie tylko miejsce nauki, lecz także organizm kształtowany przez wizję, zaangażowanie wielu ludzi. Na przestrzeni lat kolejne osoby stojące na czele placówki wniosły do jej funkcjonowania unikalne wartości, zmieniając zarówno jej strukturę organizacyjną, jak i atmosferę panującą wśród uczniów i nauczycieli. Po Lucjanie Pakulskim i Halinie Rogińskiej (1947-56), funkcje dyrektorów LSP pełnili – 1956-65 Zbigniew Kośmiński, 1965-69 Marian Iwanciów, 1969-76 Maria Majdan, 1976-78 Antoni Huszalak, 1978-85 Zdzisław Bielecki, 1985-93 Waldemar Zakrzewski, 1993-98 Izabela Winiewicz-Cybulska, 1998-2001 Marek Sołowiej, 2001-2006 Anna Hajduk, 2006-2014 Hanna Maziarczyk, 2014 Izabela Winiewicz Cybulska, 2015 H. Maziarczyk, od 2015 do dnia dzisiejszego Marzena Tadeusz.

W 2025 roku obchodzimy Jubileusz 80-lecia działalności placówki, która od początku swojego istnienia nie tylko rozwija talenty, ale także wpływa na kształtowanie tożsamości kulturowej i społecznej regionu. Od dekad, pod niezmiennym nadzorem Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego, szkoła kontynuuje swoją misję, łącząc edukację artystyczną z rozwijaniem pasji uczniów w wymagających i zmieniających się warunkach. Dziś Państwowe Liceum Sztuk Plastycznych im. Bernarda Morando w Zamościu oferuje edukację w różnych dziedzinach sztuki. Placówka kontynuuje tradycje artystyczne, kładąc nacisk na rozwój kreatywności, umiejętności technicznych oraz wrażliwości artystycznej uczniów. Szkoła oferuje m.in. kierunki związane z ceramiką, rzeźbą, projektowaniem graficznym, fotografią. Dzięki licznym wystawom, plenerom i projektom artystycznym, liceum utrzymuje silne związki z lokalną społecznością oraz środowiskiem artystycznym w Polsce. Absolwenci szkoły często kontynuują naukę na akademiach sztuk pięknych i odnoszą sukcesy w różnych dziedzinach sztuki, od malarstwa i rzeźby, po grafikę, film, teatr, literaturę. Pełnią istotne role w życiu kulturalnym kraju – są wykładowcami na uczelniach wyższych, redaktorami, reżyserami, a ich nazwiska regularnie pojawiają się na plakatach, w publikacjach, czołówkach filmowych. Wielu z nich powraca do szkoły, by kontynuować swoją pasję i dzielić się wiedzą oraz doświadczeniem z młodszymi pokoleniami twórców, stając się dla nich mentorami i nauczycielami.

Państwowe Liceum Sztuk Plastycznych im. Bernarda Morando w Zamościu to miejsce, które od dziesięcioleci łączy tradycję z nowoczesnością, wspierając rozwój artystyczny uczniów oraz kształtując nowe talenty. Bogata historia szkoły, zaangażowanie jej pedagogów oraz sukcesy absolwentów są dowodem na wyjątkowy charakter naszej placówki. Dzięki nieustającej pracy nad doskonaleniem oferty edukacyjnej PLSP w Zamościu pozostaje ważnym punktem na mapie kulturalnej i edukacyjnej Polski. Wierzymy, że kolejne lata będą równie owocne, przynosząc nowe osiągnięcia i inspiracje zarówno dla uczniów, jak i całej społeczności artystycznej. Szkoła, opierając się na solidnych fundamentach swojej historii, z dumą patrzy w przyszłość, pozostając wierną zasadzie, że sztuka to droga, pasja i sposób na życie.

Pełna treść artykułu z podaniem źródeł dostępna w jubileuszowym albumie wydanym z okazji 80-lecia Państwowego Liceum Sztuk Plastycznych im. Bernarda Morando w Zamościu.