W sobotę, za sprawą Bolesława Burego, w zamojskim parku miejskim zostało odsłonięte popiersie Stanisława Staszica.
Aktualizacja, sobota, 27 września
Popiersie Stanisława Staszica odsłonięte. To być może początek parkowej alei z popiersiami, znanych, zasłużonych i związanych z Zamościem ludzi. Mówił o tym pomyśle Andrzej Urbański, dyrektor Muzeum Zamojskiego. Park jednak nie był brany początkowo po uwagę jako miejsce do posadowienia popiersia. Jak się nieoficjalnie dowiedzieliśmy, konserwator zabytków proponowała Rynek Solny jako miejsce jego ekspozycji.
Symboliczny powrót Stanisława Staszica do Zamościa to zasługa Bolesława Burego, foto: Piotr Rogalski
Prezydenta Marcin Zamoyski przypomniał, że ze Staszicem związany był, istniejący jeszcze w latach 40-tych XX wieku, gabinet mineralogiczny. Został założony pierwotnie w pałacu Zamoyskich, potem był przeniesiony do ówczesnego Gimnazjum Męskiego w budynku dawnej Akademii Zamojskiej. Po wojnie zbiory częściowo znalazły się w Muzeum Ziemi w Warszawie, a część pozostawiona w liceum została zdekompletowana i rozkradziona. Zdaniem prezydenta Zamoyskiego, tak jak do Zamościa powrócił tzw. księgozbiór klemensowski, tak i powinien zostać odtworzony gabinet mineralogiczny Staszica.
Uroczystość z dnia 27 września, foto: Piotr Rogalski
Bronisław M. Bury, prezes Towarzystwa Szkół Staszicowskich, przypomina postać Stanisława Staszica:
[WIDEO]42[/WIDEO]
Aktualizacja piątek 26 września
Cokół z popiersiem już posadowione. Uroczyste odsłonięcie popiersia nastąpi 27 września (sobota) o godz. 16.00.
foto: Piotr Rogalski
Aktualizacja czwartek 25 września
Pisaliśmy wcześniej:
Taka informacja została wczoraj rozesłana do mediów przez Muzeum Zamojskie. Uroczyste odsłonięcie popiersia nastąpi 27 września o godz. 16.00. Pomnik stanie - jak się dowiedzieliśmy - w głównej alei parkowej, w części bliżej parkingu przy ul. Piłsudskiego.
Fundatorem pomnika jest Towarzystwo Szkół Staszicowskich ze Stąporkowa (woj. świętokrzyskie).
Jak poinformował nas Bronisław M. Bury, prezes Towarzystwa, popiersie Stanisława Staszica zostało przekazane jako dar dla miasta Zamość w maju tego roku.
- Odlew żeliwny popiersia został wykonany w 1998 r. w Warsztatach Szkolnych Zespołu Szkół Ponadpodstawowych im. Stanisława Staszica w Stąporkowie, gdzie mieści się do dziś siedziba zarządu Towarzystwa Szkół Staszicowskich - informuje prezes Bury. - Jest to wierna kopia rzeźby z XIX wieku przypisywanej Pawłowi Malińskiemu. Odlew jest wyjątkowo starannie wykonany i zabezpieczony antykorozyjnie, ponieważ w moim zamyśle miał on trafić do Zamościa. Popiersie cierpliwie czekało w moim garażu aż do bieżącego roku. Inicjatywa naszego stowarzyszenia doczekała się wspólnej z władzami miasta realizacji. Stanisław Staszic powraca do Zamościa głównie dzięki prezydentowi, panu Marcinowi Zamoyskiemu i zaangażowaniu pana Andrzeja Urbańskiego, dyrektora Muzeum Zamojskiego - dodaje prezes.
Wizualizacja posadowienia w zamojskim parku miejskim, foto: roztocze.net
Skąd pomysł na posadowienie w Zamościu pomnika z popiersiem Staszica?
- Zamość to miasto mojej młodości - wspomina Bronisław M. Bury, absolwent Liceum Ogólnokształcącego im. J. Zamoyskiego z 1956 roku. - Od 1957 roku do 2014 r. pracowałem w szkolnictwie, głównie w Stąporkowie. Od połowy lat 70-tych trwa moja fascynacja postacią i myślą społeczno-filozoficzną Staszica. Na końcówkę życiowej wędrówki zaplanowałem powrót do rodzinnego Tereszpola, który leży tak blisko pięknego Zamościa, że mogę tam często bywać - dodaje.
Według informacji uzyskanych od Józefa Olejniczaka, dyrektora Muzeum Stanisława Staszica, pierwowzorem popiersia Staszica, które ma stanąć w Zamościu, jest rzeźba odlana z tzw. "modelu białogońskiego", tj. dziewiętnastowiecznej formy odlewniczej znajdującej się w Kieleckiej Fabryce Pomp "Białogon", którą uruchomiał Staszic w 1817 roku. Rzeźba jest znana z kilkunastu egzemplarzy odlewanych w żeliwie: na grobie Staszica (1856), w kościele parafialnym św. Mikołaja w Hrubieszowie (1856), na pomnikach w Oblęgorku (1901), Kielcach-Białogonie, Częstochowie, Skarżysku-Kamiennej, Suchedniowie i innych miejscowościach. Dwa egzemplarze są w Pałacu Staszica w Warszawie, a pojedyncze rzeźby są w zbiorach Muzeum Narodowego w Warszawie, Muzeum Ziemi PAN, Muzeum Geologicznym Instytutu Geologicznego, Muzeum Narodowego w Kielcach, Muzeum Stanisława Staszica w Pile.
Bliższe informacje o stowarzyszeniu i klubie na stronach: www.oksstss.cba.pl oraz www.szkolystaszicowskie.pl
Związki Stanisława Staszica z Zamościem (informacja nadesłana przez Muzeum Zamojskie)
Staszic trafił do domu Zamoyskich w 1781 r. jako nauczyciel synów IX ordynata Andrzeja Zamoyskiego (1717-1792). Był nie tylko nauczycielem i wychowawcą młodych Zamoyskich, z czasem został zaufanym współpracownikiem i doradcą, w szerokim zakresie uczestnicząc w życiu rodziny Zamoyskich. W Zamościu znalazł się albo w końcu 1781 albo na początku 1782 roku. Zapewne dzięki poparciu Zamoyskiego na Akademii Zamojskiej uzyskał doktorat z prawa rzymskiego i kanonicznego (1782) oraz objął katedrę języka francuskiego (1783). Z kolei w latach 1788-1791 z prezenty Zamoyskiego był proboszczem w Turobinie i Czernięcinie. Razem z Zamoyskimi odbył prawie dwuletnią podróż do Austrii i Włoch (1790-1791).
Po śmierci Andrzeja Zamoyskiego (i po upływie 10-letniego kontraktu nauczycielskiego) pozostawał związany z jego rodziną do lutego 1797 r., tj. do śmierci Konstancji Zamoyskiej, wdowy po Andrzeju. W latach następnych był związany z domem ich córki Anny z Zamoyskich Sapieżyny. W epoce Księstwa Warszawskiego i Królestwa Polskiego na niwie rządowej i obywatelskiej utrzymywał dobre relacje z XI ordynatem Stanisławem Kostką Zamoyskim, młodszym ze swoich wychowanków. Pod wpływem Andrzeja Zamoyskiego napisał "Uwagi nad życiem Jana Zamoyskiego" (1787) oraz "Przestrogi dla Polski" (1790), jedne z najgłośniejszych tytułów polskiej publicystyki politycznej epoki upadku Rzeczypospolitej. Ponadto w okresie zamojskim przetłumaczył "Epoki natury" G. L. Buffona (1786) oraz "Numę Pompiliusza" J. P. C. Floriana (1788) i "Pochwałę Marka Aureliusza" A. L. Thomasa (1789).
W 1808 r. Staszic opracował "Pochwałę Andrzeja Zamoyskiego", którą czytał na publicznym posiedzeniu Towarzystwa Przyjaciół Nauk w Warszawie (10 listopada). Przedstawił w niej swojego dawnego pracodawcę jako wzór cnót obywatelskich: przypomniał jego postawę jako marszałka trybunału lubelskiego, kanclerza wielkiego koronnego, członka Komisji Edukacji Narodowej, pioniera oczynszowania chłopów. Najwięcej uwagi poświęcił jego pracy nad zbiorem praw sądowych, konkludując, że choć prawdy głoszone przez Zamoyskiego odrzucono, to jednak "posiane w narodzie krzewiły się i rosły, by zakwitnąć" w dniu 3 maja 1791 r. (Druk pochwały w IV tomie Dzieł Stanisława Staszica, Warszawa 1816).
Pobyt w domu Zamoyskich miał decydujący wpływ na ostateczne ukształtowanie poglądów i postawy patriotycznej i obywatelskiej Staszica oraz umożliwił mu w latach późniejszych odegranie znaczącej roli w życiu zbiorowym Polaków w epoce porozbiorowej.
0
0
0
0
0
0
0 0
A to ci niespodzianka? Mila.
0 0
to ciekawe bo ostatnio Zamoyski mówił, ze by postawić komuś pomnik winno być zgoda mieszkańców wyrażona w referendum. Ale jak widać po raz kolejny mieszkańców to on ma w dupie
0 0
W budowaniu pomników to Zamość osiąga mistrzostwo. Myślę, że wszystkim mieszkańcom bardzo się przyda kolejny. Za parę lat będzie się można poszczycić największym otwartym muzeum na świecie, brawo!
0 0
No to do roboty! Czekam na pierwsze wpi, typu "A cóż to on dla Zamościa zrobił", Czy aby na pewno lubił Zamość", "Czy aby nie Żyd", a ha, ksiądz. W takim razie, druga strona mogła by poużywać sobie...
Pewniejszy byłby w mieście, bo w parku chyba nie ma monitoringu
0 0
to piłkarz czy co to na stadion
0 0
No i bardzo dobrze .Nie było żadnego gadania , tylko pomysł-realizacja - jest pomnik. O innych pomnikach gadają w nieskończoność....a efektu brak.
Przeprowadzenie tego bardzo mi się podoba. A Staszic? Jak dla mnie do Zamościa bardzo pasuje. Park jest bardzo dobrym miejscem.
0 0
@ "Aleks", wypowiadaj się uczciwie. Piszesz: "W budowaniu pomników to Zamość osiąga mistrzostwo". W rzeczywistości jest tak, że Zamość jest niezwykle ubogi w pomniki. Sądzę, że jak liczbę mieszkańców jest to miasto w którym w Polsce jest najmniej pomników. Poza co masz przeciwko pomnikom?
A może przeszkadzają ci także pomniki na cmentarzu?
Jeżeli coś boli to napisz o tym otwarcie. Nie szukaj pretekstu przy każdej okazji. Bo to jest żałosne.
Np. ja też nie uważam, żeby w naszym mieście sprawy zmierzały w dobrym kierunku. Wg mnie w bardzo wielu ważnych aspektach w Zamościu od dawna dzieje się bardzo źle, ale z tego powodu nie przyczepiam się do pomników.
0 0
Przydałby się pomnik Morando. Na przykład na Rynku Solnym :)
0 0
Pomników ci u nas dostatek, ale i ten przyjmiemy jako zapowiedź rychłej wielkości "tego grodu", bo wszak tą ilością pomników się mierzy, a nie jakąś staroświecką zasobnością obywateli ...:)
0 0
yyyy takie pytanie mam... A po co komu dzisiaj pomnik w Parku ?
Latarenki biją, ławki wyrywają - wandalizm XXI wieku osiąga szczyt a wy dalej chcecie uszczuplać budżet przyszłymi naprawami ? Każdy ustrój chce stawiać pomniki a zapomina że jest powołany do służenia obywatelom... przykre w ch-u-j.
0 0
@ "Ad". Błyskotliwe spostrzeżenie. Przypuszczam, że autor Krzyżaków by pozazdrościł. Oby tak dalej.
0 0
Przynajmniej przeczytałem całość, a nie tylko streszczenie...:)
A pomniki są megalomańską formą rekompensaty niezaspokojonego ego fundatorów i ich klakierów i niczemu dobremu nie służą, no chyba tylko jako miejsce wydalania odchodów przez gołębie, bo na Rynku Wielkim z racji odrutowania, jest to utrudnione. A sam Staszic zapewne ma to gdzieś, bo nie żyje i nie wie o tej inicjatywie.
0 0
Zawsze zastanawiałem się, czym kierował się proboszcz Kolegiaty stawiając pomnik JPII, jeszcze za jego życia. Albo dyrekcja szpitala. Albo tysiące im podobnych. ???
Nie wiem, jak trzeba mieć ograniczone schematy, by twierdzić, że pomniki niczemu dobremu nie służą. ??? Nie chcę mówić, że prymitywnym, bo nawet prymitywne, wydawać nam by się mogło, ludy stawiały przecież takowe i odnajdywały w nich sens, walory estetyczne, dydaktyczne, kształtujące tożsamość, jedność, wiarę*...
* niepotrzebne skreślić.
... potrzebne dodać według uznania.
0 0
To co ukształtowała w Tobie osobiście np. tablica z nazwiskiem Róża Luksemburg na jednej z kamieniczek w Zamościu? Co w Tobie osobiście ukształtował pomnik Samolot -Iskra, Kotwica, Granitowa kula na rynku wodnym? Co w Tobie osobiście ukształtowała tablica na płycie Rynku Wielkiego przed ratuszem informująca o tym, że stał tam Piłsudski podczas mszy (chociaż to dziwne bo przecież nie był Katolikiem)?
Bo ja nadal twierdzę, że pomniki są megalomańską formą rekompensaty niezaspokojonego ego fundatorów i ich klakierów i niczemu dobremu nie służą...
0 0
przecież prościej postawić pomnik i mówić jak to naród kocha i pamięta o tych co na pomnikach a nijak to się ma z rzeczywistościa np.ostatnie pomniki po 10.04.2010 lub niektórym stawiane jeszcze za ich życia.
0 0
Dzięki pomnikom w Zamościu i niektórym nazwom ulic (które są też pewną formą pomnika) ludzie słabo wykształceni w historii (do takich i ja należę) mają utrwalone postacie historyczne w swej pamięci.
Podobnie jest z książkami historycznymi (po co komu one), nie podnoszą zasobności, nie zachęcają do większej aktywności, nie uczą pracowitości......
Tak, znając siebie nie wiedziałbym że ktoś taki jak Róża Luksemburg istniała, nie wiedziałbym nic o Peowiakach. Nie miałbym pojęcia o tym, że Leśmian czy Grechuta mieli cokolwiek wspólnego z Zamościem.
Historia uczy też niestety kultury. Kultura mówi, że jeżeli ktoś ofiarowuje ci dar z dobrego serca i w ramach promocji tychże (kultury i historii), należy skłonić głowę w podziękowaniu i znaleźć nie wadzące miejsce na ten prezent w swym otoczeniu.
Głupcem jest ten kto parafrazuje do Sienkiewicza i wyśmiewa postawienie pomnika Staszicowi jednocześnie. To trochę jakby się śmiał ze swej matki, że głupia, gruba i do tego ruda będąc samemu ryżawym.
0 0
Dziwie się, że nikomu nie przyszło do głowy, ze pomnik to obiekt artystyczny. Pomniki bywają różne, niekoniecznie ku czci jakiegoś patrona. Osoby bywałe w świecie powinny wiedzieć, że w Zamościu wcale nie ma za dużo pomników.
Park to świetne miejsce na kilka rzeźb.
Ubolewam tylko, że miasto nie zleci wykonania takiego pomnika niezwykle zdolnemu rzeźbiarzowi zamojskiemu Tomaszowi Bełechowi. I nie ma to nic wspólnego z megalomaństwem ale jak się chce psa uderzyć.......
0 0
Dziwne trochę, że przed rozpoczęciem realizacji pomnika nikt nie poczytał literatury z owych lat, z której można się dowiedzieć o "zasługach" ks. Staszica dla Zamościa. Tajemnicą poliszynela wtedy było na dworze o konekcjach Staszica z panią Z. i tych intymnych też oraz jak za kasę ordynacką stał się filantropem w Hrubieszowie. Ordynacja o tamtych czasów tonęła w długach i nie pomogło nawet sprzedanie Zamościa. Jak to łatwo być filantropem za czyjeś pieniądze. Ma pomnik w Hrubieszowie to mu wystarczy, po co w Zamościu?
0 0
Ej, "Maria", weź rzuć jakiś celny komentarz...
0 0
Zamoyski to sobie pomnik za życia postawił, czyli naszą zamojską twierdzę i miasto. Wypadałoby teraz zburzyć.
Lech Kaczyński zostawił po sobie Muzeum Powstania Warszawskiego. I chwała mu za to (i to piszę ja, któremu ręka prędzej uschnie a na PiS nie zagłosuje). Ale Wawa i tak ma dosyć pomników. Zburzyć! Jak talibowie posągi buddy z listy Unesco w Afganistanie.
"Ad", moje odpowiedzi na pytania znajdziesz w poście "et".
Nasz park mogłyby ubogacić rzeźby jak w Ogrodzie Saskim :)
0 0
To skandal. Po co komu pomnik . Nie lepiej było zrobić tam parking . Nie dość że na Rynku Wielkim nie można zaparkować samochodu to jeszcze do parku trzeba chodzić pieszo .
0 0
@"et" piszesz coś tam o kulturze, a jednocześnie ta kultura zdobyta na pomnikach nie przeszkadza Ci używać inwektyw w stosunku do adwersarzy powszechnie uważanych za obraźliwe. Coś mi ta Twoja teoria nie sprawdza się w praktyce...:)
@"Paweł" byłem w muzeum PW i to jest "pomnik", który warto zobaczyć. Nie zgodzę się jednak, że to pomnik Kaczyńskiego, bo to pomnik Powstańców i nie ma potrzeby dopisywać do niego kogokolwiek. Kaczyńskie zresztą na pomnik nie zasłużył bo dzielił Polaków, a nie łączył co jest przypisane do funkcji Prezydenta RP.
A moje zastrzeżenia co do Staszica i stawiania mu pomników pokrótce wyłożył "re"...
0 0
Mieszkałem w Wawce w czasie gdy Kaczyński był jej prezydentam i w sumie w nic tak się nie zaangażował jak właśnie w budowę MPW. Wcześniej były tylko debaty nad lokalizacją, a świadkowie i uczestnicy Powstania w międzyczasie schodzili sobie z tego łez padołu.
Pytanie, po co odwiedziłeś MPW? Przecież to też swojego rodzaju pomnik.
0 0
Dlaczego w Zamosciu stawia się takie brzydkie pomniki. Ni róbcie z parku rupieciarni.
0 0
szkoda że ludzie są niedoinformowani, potem wylewają swoje żale, plotkują, hejtują itp.
dla waszej wiadomości, pomnik został nam darowany, nam pozostawiono miejsce do wyboru...
ale i tak następny artykuł na www i dalej "niedoinformowani" będą swoje wywody pisać...
0 0
„A cóż to on dla Zamościa zrobił”, w sumie to lepiej by sie przydala laweczka z Leśmianem w parku albo cos nietypowego przynajmniej pomnik na koniu, kotwica czy kula są awangardowe i zwracaja uwage dysonansem a taki zwykly pomnik z popiersiem nie zwraca na siebie zadnej uwagi poza golebiami i innymi ptakami, albo jakiegos dinozaura lepiej postawic w parku :P :)
0 0
A kiedy Leśmian! wiem ze mówiono o Leśmianie a tu Staszic- co jeden i drugi zrobił dla Zamościa
0 0
a czemu na popiersiu napisali tylko ze umarl? nie zmiescilo sie napisac kiedy sie urodzil?
0 0
nie kazdy ma jakiegos facebooka zeby dodawac komentarze wiec taka mozliwosc jest bez sensu
0 0
@"Paweł", To przeczytaj jeszcze raz, tylko powoli i ze zrozumieniem, to co napisałem wcześniej i zrozumiesz.
@"Zdzich", To, że ktoś, coś, komuś chce dać za darmo, to nie znaczy, że trzeba od razu to przyjmować.
A do tych opowiadających się za cenzurą, to informuję, że tamten ustrój minął mam nadzieję na zawsze...
0 0
To o rupieciarni. mnie się podoba.
Paskudny złoty złom.
To taka pro stacja mentalność.
Bo dali darmo to brać.
Ale to brzydkie.
Stał w garażu . Niech by stał.
Po co tym zaraz ,że darmowe ,dekorować piękny park i zasłaniać przestrzenną kompozycję parku.
0 0
Przepraszam, czy to popiersie rzeczywiście, jak mówili w czasie otwarcia, jest ze szczerego złota ? I jaką ma wagę ?