Nielegalny handel gazami chłodniczymi

Funkcjonariusze Służby Celno-Skarbowej (SCS) z lubelskiej i podkarpackiej KAS wspólnie z inspektorami OLAF uderzyli w przestępczy proceder wprowadzania do obrotu na terenie UE gazów chłodniczych. W działania było również zaangażowane Ministerstwo Finansów oraz Centrum Analiz KAS w Katowicach. 

Działania kontrolne były prowadzone na terenie Polski oraz na przejściach granicznych. Szczegółowo kontrolowano pojazdy na przejściach granicznych, także przy użyciu przenośnych detektorów do badania składu gazów, co pozwoliło na zatrzymanie takich transportów na granicy państwa. Funkcjonariusze SCS przeprowadzili działania na terenie woj. podkarpackiego, małopolskiego, świętokrzyskiego, lubelskiego oraz mazowieckiego. Działania w woj. mazowieckim wspierali inspektorzy OLAF oraz inspektorzy z Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Środowiska w Warszawie. 

Spełnienie wymogów związanych z legalnym obrotem gazem chłodniczym wiąże się z posiadaniem specjalnych pozwoleń i kontyngentów oraz zapłatą należności w postaci cła i podatku VAT. Zamiast tego, sprowadzany spoza UE gaz, pochodzący z różnych transportów, był przeładowywany, mieszany, usuwany spod dozoru celnego po to, aby wprowadzając towar do szarej strefy osiągać także dodatkowy zysk w postaci pomijania podatków dochodowych i innych opłat środowiskowych. W szarej strefie taki gaz jest minimum dwukrotnie tańszy niż w legalnym obrocie.

W koordynowaną przez OLAF międzynarodową operację KHIONE zaangażowanych było 16 państw członkowskich UE, a także Turcja i Ukraina, które są kluczowe w tranzycie nielegalnych przesyłek gazów chłodniczych do UE. Trwająca od maja 2024 r. akcja skupiała się na identyfikacji i monitorowaniu nielegalnych przesyłek gazów chłodniczych, co do których istniało podejrzenie, że trafią na czarny rynek w państwach członkowskich. Operacja obejmowała m.in. inspekcje magazynów i centrów dystrybucji, w których gazy były przechowywane i skąd trafiały do nielegalnego obrotu. 

Prowadzona jednocześnie w kilkunastu krajach operacja pozwoliła służbom lepiej poznać metody działania największych grup przestępczych przemycających gaz chłodniczy do UE. Obecnie – w zakresie nieprawidłowości w obrocie gazami – prowadzone są postępowania karne i celne w Polsce, Włoszech, Rumunii, Słowacji, Francji, Czechach. 

W ramach kontroli prowadzonych w Polsce zabezpieczono co najmniej 115 ton fluorowanych gazów cieplarnianych, o wartości rynkowej około 21 mln zł. Zatrzymano 9 osób. Dzięki skutecznej, wielomiesięcznej pracy służb przerwano szlaki nielegalnego transportu gazów chłodniczych sięgające od portów niemieckich, łotewskich i litewskich po kraje południowej Europy. Funkcjonariusze zabezpieczyli zbiorniki z gazami i puste, a także sprzęt do przepompowywania gazu. Zabezpieczone zostały też dokumenty księgowe oraz samochody wykorzystywane w logistyce. Zatrzymani usłyszeli zarzuty popełnienia przestępstw skarbowych, polegających na usunięciu zabezpieczeń celnych i usunięcia spod dozoru towarów oraz transportu odpadów lub substancji zagrażających życiu lub zdrowiu człowieka. Działania  KAS pozostają pod nadzorem Prokuratury Rejonowej Warszawa Praga-Południe oraz Prokuratury Rejonowej dla miasta Rzeszów. Sprawa ma charakter rozwojowy.