Średniowieczna osada odkryta na trasie S17 pod Zamościem

Podczas przygotowań do budowy drogi ekspresowej S17 w rejonie Zamościa doszło do sensacyjnego odkrycia. Archeolodzy natrafili na pozostałości rozległej, średniowiecznej osady w miejscowości Łabunie, które rzucają nowe światło na najstarsze dzieje regionu. Miejsce to może okazać się jednym z najstarszych punktów osadnictwa na tym obszarze.

Już jesienią 2024 roku rozpoczęto badania wykopaliskowe na odcinku drogi między węzłami „Zamość Wschód” a „Zamość Południe”. Choć pierwotnie planowano przebadać 110 arów, szybko okazało się, że znaleziska są zbyt ważne, by ograniczyć się do tak niewielkiej powierzchni. Zakres prac rozszerzono aż do prawie 3 hektarów.

Na stanowisku oznaczonym jako AZP 90-89/9-8, położonym na łagodnym stoku doliny rzeki Łabuńki, zarejestrowano 220 obiektów archeologicznych. Wśród nich znalazły się m.in. ślady domostw, jamy gospodarcze, dołki posłupowe, a także absolutna perełka – średniowieczna studnia z zachowaną drewnianą obudową. To wyjątkowe znalezisko, rzadko spotykane na ziemiach polskich w tak dobrym stanie zachowania.

W obiektach natrafiono na setki fragmentów ceramiki z XIV–XV wieku, żelazne narzędzia, kości zwierzęce, a także kościaną szpilę, szydło i kamienne żarno. Te skromne na pierwszy rzut oka przedmioty stanowią bezcenne źródło wiedzy o życiu codziennym naszych przodków.

– Wszystko wskazuje na to, że mamy do czynienia z pozostałościami historycznej osady, być może tej samej, o której pierwsza wzmianka pojawia się w dokumentach z 1428 roku – mówi jeden z członków zespołu badawczego. – To odkrycie nie tylko opóźni budowę drogi, ale przede wszystkim pozwala nam spojrzeć w przeszłość tej ziemi z zupełnie nowej perspektywy.

Badaniami kierował w 2024 roku mgr Przemysław Szelest, a obecnie nadzór nad pracami objęła mgr Elżbieta Peplińska. Inwestorem jest GDDKiA Oddział w Lublinie, a wykonawcą prac archeologicznych – firma APB Thor Sp. z o.o. z Gniezna.

Choć prace drogowe muszą poczekać, nikt nie ma wątpliwości, że to opóźnienie jest ceną wartą zapłacenia. Ziemia pod Zamościem właśnie odsłania swoje najstarsze tajemnice – i być może to dopiero początek fascynujących odkryć.