Jak skutecznie chronić seniorów przed chorobami zakaźnymi w dobie pandemii COVID-19?

Debata ekspercka projektu Zdrowie Człowiek Profilaktyka

„Profilaktyka chorób zakaźnych wśród seniorów w dobie pandemii COVID-19 jako element odpowiedzialnej polityki senioralnej. Korzyści i praktyczne rozwiązania” to tematyka przewodnia pierwszej z cyklu debat eksperckich realizowanych w ramach projektu edukacyjnego Zdrowie Człowiek Profilaktyka. Podczas wydarzenia, które odbyło się 16 września br. przedstawiciele środowiska medycznego, samorządów i instytucji działających na rzecz seniorów dyskutowali nad możliwymi rozwiązaniami zmierzającymi do skutecznej ochrony seniorów przed chorobami zakaźnymi, stanowiącymi dla tej grupy społecznej największe zagrożenie utraty zdrowia i życia. Debata dotyczyła również tego, z jakich narzędzi i doświadczeń korzystać, aby zapewnić jak największej grupie osób dostęp do skutecznej profilaktyki szczepiennej.

– Pandemia COVID-19 uzmysłowiła nam wszystkim, jak diametralnie może zmienić się życie ludzi na całym świecie, gdy zabraknie dostępu do skutecznej profilaktyki. Nie zapominajmy jednak, że świat nauki opracował skuteczne rozwiązania, które z powodzeniem możemy zastosować do zwalczania wielu innych, równie niebezpiecznych chorób zakaźnych. Warto po nie sięgać szczególnie teraz. Na szczęście już mało kto zastanawia się, czy należy szczepić przeciw chorobom takim jak wirus grypy, czy infekcje pneumokokowe, będące jedną z głównych przyczyn groźnego dla zdrowia i życia pneumokokowego zapalenia płuc. Inwazyjna choroba pneumokokowa może doprowadzić do uszkodzenia narządów, a nawet do śmierci, dlatego niezmiernie ważna jest profilaktyka, szczególnie w grupie podwyższonego ryzyka, do której należą seniorzy – mówi prof. dr hab. med. Adam Antczak, Specjalista chorób płuc, Kierownik Oddziału Klinicznego Pulmonologii Ogólnej i Onkologicznej, Prorektor ds. klinicznych Uniwersytetu Medycznego w Łodzi.

Największa zachorowalność i śmiertelność z powodu COVID-19 występuje u osób powyżej 60. r.ż., którym towarzyszą przewlekłe choroby płuc, układu krążenia, nowotwory, cukrzyca, niewydolność nerek i zaburzenia odporności. Szczepionka przeciwko koronawirusowi (SARS-CoV-2) jeszcze nie powstała, dlatego w dobie pandemii polscy i światowi eksperci rekomendują, aby osoby dorosłe chronić przed innymi bakteriami i wirusami będącymi przyczyną chorób układu oddechowego, w tym przed pneumokokami, które zgodnie z danymi odpowiadają za ok. 35% wszystkich potwierdzonych przypadków zapalenia płuc12. Celem szczepienia przeciw pneumokokom jest także zapobieganie rozwojowi inwazyjnej choroby pneumokokokowej (IChP), stanowiącej do 10% wszystkich zakażeń pneumokokowychu dorosłych, i która może być związana z wysoką śmiertelnością. Zgodnie z polskimi danymi prawie 45% przypadków IChP u pacjentów, którzy ukończyli 65. r.ż kończy się śmiercią3.

– Szczególnie w dobie pandemii musimy dbać o aktywność fizyczną, psychicznąi bezpieczeństwo zdrowotne seniorów, zapewniając im m.in. dostęp do szczepień przeciwko grypie i pneumokokom. Pamiętajmy, że profilaktyka chorób zakaźnych to nieodłączny element tak bardzo istotnej, odpowiedzialnej polityki senioralnej – cieszący się ogromnym poparciem społecznym – i w miarę możliwości powinny się w nią angażować zarówno władze centralne, jak i samorządy, ale także i inne instytucje takie jak chociażby placówki opieki długoterminowej, domy opieki przewlekłej zamieszkałe przez osoby starsze, często z chorobami towarzyszącymi. W firmach wdrażane są programy profilaktyczne m.in. dla starszych pracowników. Wspieranie seniorów w zakresie dostępu do profilaktyki jest zadaniem nas wszystkich  – mówi Łukasz Salwarowski, Prezes Stowarzyszenia MANKO, redaktor naczelny Głosu Seniora, realizator programu Gmina Przyjazna Seniorom - Ogólnopolska Karta Seniora, Członek Rady ds. Polityki Senioralnej przy Ministerstwie Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej, Członek Rady  Dostępności przy Ministrze Funduszy i Polityki Regionalnej oraz rady Organizacji Pacjentów przy Rzeczniku Praw Pacjenta. 

– Na co dzień seniorzy potrzebują naszego wsparcia i aktywizacji w różnych dziedzinach życia, aby przeciwdziałać ich wykluczeniu społecznemu i zachować jak najdłużej zdrowie. W czasie pandemii COVID-19 oczywiście najważniejsza wydaje się ochrona zdrowia przed groźnymi infekcjami. Oprócz zachowania dystansu społecznego i dbania o dobrą formę fizyczną, rekomendowane są szczepienia ochronne. Sama zdecydowałam się zaszczepić przeciw pneumokokom. To bardzo proste, ponieważ wystarczy jedno podanie szczepionki, aby ochronić nas przed tymi niebezpiecznymi bakteriami na wiele lat. Zabiegałam, aby taką ochronę mogli otrzymać też pozostali seniorzy z województwa świętokrzyskiego. Dzięki doskonałemu zrozumieniu potrzeb zdrowotnych seniorów przez Panią Wicemarszałek Województwa Świętokrzyskiego Renatę Janik, nasi seniorzy będą mogli najprawdopodobniej skorzystać z bezpłatnych szczepień przeciw pneumokokom. Mam nadzieję, że inne województwa też pójdą tym śladem – mówi Iwona Wielgus, Przewodnicząca Świętokrzyskiej Rady Seniorów.

W ramach projektu Zdrowie Człowiek Profilaktyka w bieżącym roku, zaplanowane zostały cztery debaty eksperckie. Wydarzenia skierowane są do: przedstawicieli samorządów, dyrektorów szpitali i managerów placówek medycznych, przedstawicieli WSSE i PSSE, przedstawicieli Domów Pomocy Społecznej i innych instytucji działających na rzecz seniorów oraz pracodawców i przedsiębiorców. Udział w nich to niepowtarzalna okazja, aby zdobyć praktyczną wiedzę, dostęp do przydatnych narzędzi. Aby wziąć w nich udział wystarczy wypełnić formularz zgłoszeniowy dostępny na stronie internetowej: https://www.rynekzdrowia.pl/partnerzy/zcp/2020/1/. Kolejna debata odbędzie się już w środę, 23 września br. i będzie poświęcona możliwym rozwiązaniom zmierzającym do ochrony personelu medycznego przed chorobami zakaźnymi. Trzecie ze spotkań, odbędzie się 13 października i dotyczyć będzie skutecznej realizacji Programów Polityki Zdrowotnej. Ostatnia z debat, zaplanowana jest na 21 października i skierowana jest do wszystkich, którzy szukają informacji o działaniach CSR i ich korzyściach, chcą poznać dobre i sprawdzone praktyki oraz stosowane w miejscach pracy i samorządach rozwiązania.

– Serdecznie Państwa zapraszamy do udziału w kolejnych debatach eksperckich i do korzystania z narzędzi, które w ramach projektu dla Państwa przygotowaliśmy, a które są praktycznym wsparciem przy projektowaniu i realizacji programów zdrowotnych. Warto skorzystać m.in. z gotowych schematów PPZ, ankiet ewaluacyjnych oraz kalkulatorów kosztów przeprowadzenia programów czy poradników edukacyjnych. Są one dostępne na naszej stronie www.ZdrowieCzlowiekProfilaktyka.pl. Także poprzez naszą stronę, mają Państwo możliwość konsultacji z naszymi ekspertami: lekarzami, ekspertami medycyny pracy, prawa pracy, BHP, ekspertami ds. pozyskiwania funduszy unijnych, a także przedstawicielami samorządów i pracodawców mającymi wieloletnie doświadczenie w realizacji działań zdrowotnych. Zachęcamy Państwa do skorzystania z oferowanego przez nas wsparcia w dowolnym momencie i do kontaktu z biurem organizatora – dodaje Agnieszka Pawlikowska, biuro organizatora projektu Zdrowie Człowiek Profilaktyka.

***

O projekcie:

Zdrowie Człowiek Profilaktyka” to projekt realizowany od 2013 roku, którego celem jest zwrócenie uwagi na aspekt zdrowia publicznego, zarówno w wymiarze centralnym jak i lokalnym. Poprzez działania edukacyjne skierowane do wybranych grup docelowych – w tym samorządów, szeroko rozumianych pracodawców, instytucji i podmiotów skupiających wokół siebie osoby, które ze względu na specyfikę wykonywanego zawodu narażone są na szkodliwe biologiczne czynniki ryzyka – realizatorzy zwracają uwagę na wielopłaszczyznowe korzyści wynikające z inwestycji w profilaktykę chorób zakaźnych w lokalnych społecznościach i w miejscach pracy. Inicjatywa służy motywacji do zaangażowania w zdrowie poprzez pokazanie dobrych praktyk i efektów, jakie przynoszą oraz udostępnienie szeregu przydanych materiałów i narzędzi niezbędnych w zaplanowaniu, wdrożeniu i ewaluacji działań. Nad merytoryczną stroną projektu pracują przedstawiciele świata medycyny, Krajowi i Wojewódzcy Konsultanci Medyczni, przedstawiciele wojewódzkich i powiatowych Stacji Sanitarno-Epidemiologicznych, eksperci Medycyny Pracy, eksperci ds. Funduszy Europejskich, eksperci ds. prawa, eksperci BHP oraz przedstawiciele samorządów i pracodawców.

Patronat nad tegoroczną inicjatywą objęli: Krajowa Izba Gospodarcza, Business Centre Club, Pracodawcy RP, Ogólnopolskie Stowarzyszenie Pracowników Służby BHP, Forum Odpowiedzialnego Biznesu, Instytut Medycyny Pracy im. prof. Jerzego Nofera, Instytut Praw Pacjenta i Edukacji Zdrowotnej, Związek Województw Rzeczypospolitej Polskiej, Związek Powiatów Polskich, Związek Miast Polskich, Stowarzyszenie Zdrowych Miast Polskich, Polska Federacja Szpitali, Polskie Stowarzyszenie Pielęgniarek Epidemiologicznych, Instytut Medycyny Wsi im. Witolda Chodźki, Stowarzyszenie MANKO oraz Fundacja Edukacja Sportowa. Partnerem merytorycznym projektu jest Fundacja Aby Żyć. Projekt realizowany jest dzięki wsparciu Pfizer. Zarówno udział w spotkaniach, jaki i wszystkie materiały, narzędzia i konsultacje eksperckie są bezpłatne. Do tej pory, w ramach projektu zorganizowanych zostało blisko 120 spotkań, debat i warsztatów w których łącznie udział wzięło ponad 30 500 osób.

Więcej informacji: www.ZdrowieCzlowiekProfilaktyka.pl

1Komunikat w sprawie wykonywania szczepień ochronnych w czasie pandemii COVID-19: https://www.gov.pl/web/zdrowie/komunikat-sprawie-wykonywania-szczepien-ochronnych-w-czasie-pandemii-covid-19 (dostęp wrzesień 2020).

2Welte T. et al, Thorax, volume 67(1), pages 71-79, 2012 2. Lode HM. Respir Med. 2007;101(9):1864-1873.

3Inwazyjna choroba pneumokokowa w Polsce w 2019 roku. KOROUN: http://koroun.nil.gov.pl/wp-content/uploads/2020/06/Inwazyjna-choroba-pneumokokowa-IChP-w-Polsce-w-2019-roku.pdf