Wolica Śniatycka: Bitwa pod Komarowem 2017 coraz bliżej [PROGRAM]

Już za dwa miesiące rekonstrukcja historyczna największej bitwy polskiej kawalerii. To wielkie przedsięwzięcie organizacyjne, ale także nie lada gratka dla widzów, pasjonatów historii, miłośników oręża, ale także zwykłych turystów.

-Przed nami wiele nowości, zarówno w stosunku do uczestników jak i widzów. To co najważniejsze się nie zmienia: miejsce, koń, polski mundur oraz jednocząca nas idea.- mówi Tomasz Dudek, prezes stowarzyszenia "Bitwa pod Komarowem". -Komarowska Potrzeba stała się największym wydarzeniem promującym polską kawalerię. Kosztowało to wiele lat wysiłku i wyrzeczeń. Mamy prawo czuć się dumni i usatysfakcjonowani, jednak nie możemy spocząć na laurach. Naszym obowiązkiem jest dalsze działanie w imię chwały polskiej kawalerii. Dzięki skali i wymiarowi naszego wydarzenia jesteśmy również powodem uznania środowisk kawalerii w innych krajach Europy. Spływające do naszego Sztabu gratulacje są tego najlepszym dowodem.- dodaje prezes Dudek.

Stowarzyszenie "Bitwa pod Komarowem" powstało w 2006 roku na bazie zaangażowania osób, które od 2001 roku czynnie pielęgnowały pamięć o tym wielkim wydarzeniu. Głównym celem Stowarzyszenia stało się przywrócenie właściwej rangi bitwie pod Komarowem - historii skrywanej przez wiele dziesięcioleci PRL. Od początku swojej działalności Stowarzyszenie współpracowało ze środowiskami kawalerii ochotniczej, organizując co roku uroczystości rocznicowe oraz inscenizację bitwy. Za główny cel przyjęto budowę Pomnika Chwały Kawalerii i Artylerii Konnej, którego inicjatywa wywodziła się z okresu dwudziestolecia międzywojennego.

-W naszych planach jest również odpowiednie zagospodarowania pola bitwy pod Komarowem. W tym celu Stowarzyszenie pracuje nad stworzeniem ścieżek historycznych, muzeum, pomnika oraz ośrodka edukacji historycznej dotyczącej etosu kawalerii polskiej. Szczególne znaczenie w naszej działalności ma edukacja środowisk kawalerii ochotniczej oraz współpraca z Wojskiem Polskim. Ciągłość tradycji kawalerii polskiej oraz ich powrót do Wojska Polskiego ma dla nas szczególne znaczenie.- snują plany na przyszłość członkowie Stowarzyszenia.

Rys historyczny:

Bitwa pod Komarowem to bitwa pomiędzy bolszewicką 1 Armią Konną a polską 1 Dywizją Jazdy w trakcie wojny polsko-bolszewickiej. Największa bitwa konnicy w wojnie polsko-bolszewickiej, która stanowiła moment zwrotny na południowym froncie, porównywalny z wcześniejszą bitwą warszawską. W bitwie udział brało 6 pułków polskich i 20 radzieckich (łącznie 70 szwadronów).

Pomiędzy zagonem kawalerii polskiej na Koziatyn a zwycięstwem pod Komarowem minęły trzy miesiące. W tym czasie było kilka niepowodzeń Wojska Polskiego: odwrót spod Kijowa pod Lwów i Zamość na froncie południowym oraz odwrót na Płock, Wyszków i Radzymin na froncie północnym. 1 Armia Konna Siemiona Budionnego (cztery dywizje i jedna samodzielna brygada, ok. 30 tys. żołnierzy, 31 tys. koni, cztery pociągi pancerne - w sumie trzynaście brygad, w tym około połowy Kozaków) wspierana była zawsze przez dywizję piechoty. Jazda polska o wiele słabsza od Konarmii nie była w stanie jej zatrzymać, mogła jedynie opóźniać działania i wstrzymywać, osłaniając odwrót własnej piechoty, artylerii i taborów. W odwrocie wojsk polskich topniały siły szwadronów i pułków, ginęli szczególnie oficerowie. Odwrót trwał. Był on serią bitew i potyczek, w których strona polska cofała się. Nieprzyjaciel także ponosił straty i to nie tylko w walce. Z 1 Armii Konnej dezerterowało bardzo wielu żołnierzy, przechodząc na stronę polską. Przechodziły grupy i całe oddziały. Dezerterzy chcieli od razu walczyć z bolszewikami, wcielano ich do wielu pułków. W okresie późniejszym sformowano z nich brygadę pod dowództwem kozackiego oficera esauła (majora) Jakowlewa.

Po nieudanych próbach zdobycia Lwowa 1 Armia Konna, ponaglana rozkazami dowództwa bolszewickiego, skoncentrowała się w rejonie Sokala i stąd 27 sierpnia wyruszyła z pomocą Frontowi Zachodniemu Michaiła Tuchaczewskiego. Budionny szedł na Lublin. Po drodze chciał zdobyć Zamość. Po całej serii potyczek Konarmia liczyła ok. 7 tys. żołnierzy, 31 dział, 270 karabinów maszynowych i 7 samochodów pancernych. Marszowi 1 Armii Konnej zagrażała 3 Armia gen. Zygmunta Zielińskiego. Naczelne Dowództwo WP uznało, że zarysowuje się kolejna możliwość osaczenia i rozbicia 1 Armii Konnej. Aby skoordynować akcję przeciw Budionnemu, gen. Zielińskiemu podporządkowano Grupę gen. Stanisława Hallera (13 Dywizję Piechoty, 1 Dywizję Jazdy). 3 Armię miały wzmacniać 9, 10 i 18 Dywizja Piechoty, ściągane z północy po pogromie Tuchaczewskiego nad Wisłą. Dowodzący 3 Armią od 30 sierpnia gen. Władysław Sikorski postanowił stoczyć bój z 1 Armią Konną w rejonie Zamościa i Komarowa. Plan Sikorskiego przewidywał związanie głównych sił Budionnego pod Komarowem przez czołowe uderzenie Grupy gen. Hallera i dwustronne oskrzydlenie siłami 10 Dywizji Piechoty gen. Lucjana Żeligowskiego z rejonu Zamościa na Tyszowce oraz 2 Dywizji Piechoty Legionów płk. Michała Żymierskiego z Grabowca na Miączyn.

W skład 1 Dywizji Jazdy wchodziły dwie brygady: VI Brygada Jazdy pod dowództwem Konstantego Plisowskiego (1 Pułk Ułanów Krechowieckich płk. Sergiusza Zahorskiego, 12 Pułk Ułanów Podolskich rtm. Tadeusza Komorowskiego, 14 Pułk Ułanów Jazłowieckich rtm. art. konnej Michała Beliny-Prażmowskiego, 1 i 2 baterie 3 dak) , 7 Brygada Jazdy płk. Henryka Brzezowskiego (2 Pułk Szwoleżerów Rokitniańskich rtm. Rudolfa Ruppa, 8 Pułk Ułanów Księcia Józefa Poniatowskiego rtm. Kornela Krzeczunowicza, 9 Pułk Ułanów Małopolskich mjr. Stefana Jacka Dembińskiego, 1 bateria 1 dak, 2 bateria 6 dak). Dywizję wzmacniał Batalion Szturmowy 1 Dywizji Jazdy kpt. Stanisława Maczka (trzy kompanie, kilka karabinów maszynowych, podwody do przewozu wojska). Siły polskie pod Komarowem liczyły ok. 1500 żołnierzy, 70 ciężkich karabinów maszynowych i 16 dział, a siły radzieckie liczyły ponad 6000 żołnierzy, około 350 ckm-ów oraz około 50 dział.

Źródło: Anna Wojda, Beata Biszczan: Komarów. Ocalić od zapomnienia, Zamość 2006.

Ramowy program wydarzenia:

23.08 - środa :
- przyjazd uczestników
19.00 - kolacja
20.00 - odprawa dla dowódców sekcji i plutonów
23.00 - cisza nocna

24.08 -czwartek :

Wszystkie pododdziały :
5.30 - pobudka
6.00 - Śniadanie
7.45 - zbiórka
8.00 - apel - uroczyste rozpoczęcie VIII Manewrów Kawalerii
8.30 - odprawa dowódców plutonów, sekcji - przekazanie rozkazów
9.30 - wymarsz plutonów w kolejności zadanej przez Dowódcę KP
Realizacja rozkazów w terenie.

Pododdziały wspierające działania plutonów manewrowych :
17.00 - obiadokolacja
Pozostałe zadania stawiane na bieżąco w zależności od realizacji rozkazów przez plutony manewrowe.

25.08 - Piątek :

Pododdziały manewrowe :
- realizacja rozkazu
do 19.00 - powrót do obozu głównego - wzgórze 255
20.00 - kolacja
21.00 - odprawa dowódców pododdziałów
Pododdziały wspierające działania plutonów manewrowych :
6.30 - śniadanie
7.30 - odprawa Sztabu
15.00 - obiad
21.00 odprawa Sztabu.

26.08 - sobota :

Wszystkie pododdziały :
6.30 - śniadanie
7.30 - gotowość do organizacji punktów nauczania dla plutonów manewrowych.
8.30 - 12.00 - realizacja punktów nauczania
12.30- 13.30 - podsumowanie i mówienie wykonania zadań manewrów
13.30 - obiad
15.00 - próba do uroczystości niedzielnej i inscenizacji
18.00 - uroczysty capstrzyk - miejsce pamięci w Wolicy Śniatyckiej /udział konno/
Złożenie wieńca na mogile poległych przez delegację - cmentarz w Komarowie
20.00 -wręczenie Odznak Ułanów Komarowskich, prelekcja z zakresu historii kawalerii,
21.00 -Biesiada kawaleryjska.
26/27 - 01.00 - cisza nocna.

27.08 - niedziela :
7.00 - pobudka
7.30 - Polowa Msza Święta
8.15 - Śniadanie
9.00 - odprawa dowódców plutonów i sekcji
9.00 - otwarcie obozu dla zwiedzających,
10.00 - udział na uroczystościach patriotyczno - religijnych w miejscu pamięci w Wolicy Śniatyckiej - wyznaczone delegacje pododdziałów, poczty sztandarowe,

godz. 12.00 - Święto Kawalerii Polskiej :
- złożenie meldunku
- wręczenie nagrody za najlepszą realizację zadań na manewrach
- pokazy wyszkolenia oddziałów kawalerii ochotniczej oraz indywidualne
- pokazy wyszkolenia Szwadronu Reprezentacyjnego Wojska Polskiego
- pokaz współdziałania oddziałów kawalerii ochotniczej z Wojskiem Polskim
- inscenizacja bitwy kawalerii.
- 16.00 - uroczyste zakończenie 97 rocznicy bitwy pod Komarowem - Komarowska Potrzeba 2017.
- 16.30 - obiad. Wyjazd uczestników.
Program może podlegać niewielkim zmianom. Ze względu na działania w terenie nie podawany jest szczegółowy plan dnia, który zawarty zostanie w rozkazach dziennych.