O trudnej historii relacji polsko-niemieckich, możliwościach dialogu i współpracy, a także polityce historycznej rozmawiano podczas konferencji naukowej „Polska wobec Niemiec – wyzwania, sprawy wspólne, różnice”, jaka odbyła się w Akademii Zamojskiej.

Konferencja była finałem projektu pn. „Niemcy i ich ideowe oraz polityczne działania wobec Polski”, którego priorytetowe działania zakładały organizację cyklicznych spotkań naukowych, analizujących szeroki zakres czynników wpływających na tożsamość kulturową i cywilizacyjną Polski. Koncentrowały się one na wydarzeniach historycznych XX wieku oraz przemianach politycznych XXI wieku. Dodatkowo materialnym efektem projektu jest wydanie trzech publikacji naukowych. Projekt skupia się na analizie historyczno-politycznej działań i akcji zbrojnych prowadzonych przez Niemcy w czasie II wojny światowej, jak również na analizie oddziaływania wydarzeń historycznych na rozwój postaw i procesów społecznych oraz na poziom tożsamości narodowej Polaków.

- Jest to sympozjum wieńczące projekt naukowy poświęcony relacjom polsko-niemieckim z perspektywy historycznej i cywilizacyjnej. Powodem bezpośrednim tego sympozjum są tragiczne wydarzenia, jakie miały miejsce na Zamojszczyźnie w trakcie II wojny światowej, związane z Aktion Zamość, która była wielkim procesem germanizacji Zamojszczyzny. Wysiedlono ponad 100 tysięcy osób, a wielkie nieszczęście dotknęło Dzieci Zamojszczyzny. Celem tego sympozjum jest przypomnienie ważnych wydarzeń w historii regionu z okresu II wojny światowej, a także budowanie naszej tożsamości narodowej, o której nigdy nie możemy zapominać. Akademia Zamojska jest powołana do tworzenia środowiska naukowego i kulturalnego, a ponadto jej naturalnym zadaniem jest popularyzacja wiedzy. Akademia jest miejscem spotkania, dialogu i prezentacji wyników najnowszych badań z różnych dziedzin, w tym przypadku historii- powiedział dr hab. Paweł Skrzydlewski, prof. Ucz.

W trakcie konferencji propozycję stworzenia ośrodka upamiętniającego wysiedlenia na Zamojszczyźnie i tragiczny los Dzieci Zamojszczyzny przedstawiła dr Beata Kozaczyńska z Uniwersytetu w Siedlcach.

- Mimo upływu ośmiu dekad ta tematyka pozostaje nieco w cieniu zapomnienia. Potrzeba wielu działań by temat zapomnianych ofiar niemieckich wysiedleni na Zamojszczyźnie wprowadzić do dyskursu publicznego. Należałoby wybudować placówkę, która miałaby za zadanie wyłącznie upamiętnić tragizm i martyrologię polskich dzieci z Zamojszczyzny. Ta problematyka pojawia się w Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku, w Siedlcach jest upamiętnienie w postaci Pomnika Dzieci Zamojszczyzny natomiast na tym terenie mimo upływu lat wciąż takiej placówki nie ma, a jest ogromna potrzeba by wiedza o tych wydarzeniach była wprowadzona do pamięci zbiorowej, ponieważ obecnie jest ona osadzona zbyt płytko i powierzchownie - mówiła dr Beata Kozaczyńska.

Podczas konferencji dyskutowano m.in. nad problematyką pojednania polsko-niemieckiego.

- Obecnie i kiedyś to jest trudna historia, w której były różne zwroty akcji. W trakcie konferencji mówiłem o stosunku prymasa Stefana Wyszyńskiego, który podpisał list biskupów polskich do biskupów niemieckich w 1965 r. a jednocześnie nadawał wyraz swojemu rozgoryczeniu, ze odzew po stronie niemieckiej na ten list był skromny. Jest to historia bardzo ciekawa, którą trzeba poznawać. Koegzystencja Polski i Niemiec jest po prostu potrzebna. Aby ta współpraca pomimo trudnej historii układała się należy przede wszystkim poznawać się. Dialog ten jest widoczny w relacjach międzyludzkich. Lepiej się rozmawia z człowiekiem, którego się zna. Cały czas słyszymy w naszym kraju postulaty, aby współpraca polsko-niemiecka była ożywiona, żeby nie popadać w stereotypy, ale tak naprawdę mało rzeczy jest robionych w kontekście poznania naukowego Niemiec i relacji polsko-niemieckich, tak, żeby ta nasza współpraca była fundamentem do dalszych działań. W tej kwestii jest jeszcze sporo do zrobienia - powiedział prof. dr hab. Grzegorz Kucharczyk z Instytutu Historii Polskiej Akademii Nauk. Odniósł się również do sensu słów „Przebaczamy i prosimy o przebaczenie” polskich biskupów, pod którym podpisał się prymas Stefan Wyszyński. – Za te słowa Prymas był atakowany przez władze komunistyczne. Powiedział on, ze to zdanie i cały list traktuje jako przygotowanie dla Niemców do rachunku sumienia za to, co zrobili – wyjaśniał prof. Grzegorz Kucharczyk.

Patronat honorowy nad wydarzeniem objęły: Ośrodek Rozwoju Edukacji, Instytut Andersa, Instytut Pamięci Narodowej Oddział w Lublinie, Archiwum Państwowe w Zamościu.

Dofinansowano ze środków budżetu państwa w ramach programu Ministra Edukacji i Nauki pod nazwą „Doskonała Nauka”. Projekt „Polityka niemiecka w XX i XXI wieku a tożsamość kulturowa i cywilizacyjna Polski”.

Konferencja naukowa „Polska wobec Niemiec – wyzwania, sprawy wspólne, różnice” odbyła się 29 lutego br. w auli Wydziału Nauk Społecznych i Humanistycznych Akademii Zamojskiej.