Wdrożenie dyrektywy o sygnalistach do polskich przepisów nałoży na pracodawców obowiązki związane z ochroną osób zgłaszających naruszenia w organizacjach. Które podmioty będą zmuszone do wprowadzenia zmian i wdrożenia systemów whistleblowingowych?
Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/1937 z dnia 23 października 2019 r. w sprawie ochrony osób zgłaszających naruszenia prawa Unii obliguje pracodawców do umożliwienia pracownikom informowania o nieprawidłowościach przy zapewnieniu im pełnej ochrony tożsamości. Wdrożony w organizacji system whistleblowing ma zatem służyć poprawie przejrzystości i uczciwości. Mechanizm ten obejmuje zarówno procedury związane ze zgłaszaniem naruszeń, dostępne kanały, jak i gwarancję poufności czy ochronę sygnalistów przed ewentualnym odwetem. Jego nadrzędnym celem jest pomoc w wykrywaniu i eliminowaniu wszelkich nadużyć.
W świetle unijnej dyrektywy obowiązkiem wprowadzenia systemów whistleblowingowych objęte są podmioty publiczne i prywatne, w tym:
Państwa członkowskie UE mogą dodatkowo rozszerzyć wskazany w dyrektywie zakres na podmioty, w których zatrudnionych jest mniej niż 50 pracowników.
Warto wiedzieć, że w unijnych przepisach sformułowano również specyficzne wymagania odnoszące się do sposobu funkcjonowania systemów whistleblowingowych, m.in. w zakresie zapewnienia sygnalistom ochrony przed represjami, zagwarantowania im pełnej anonimowości, adekwatnego reagowania na zgłoszenia czy prowadzenia rejestrów. Stąd też wielu pracodawców decyduje się na wdrożenie dedykowanych narzędzi, takich jak platformy internetowe, formularze online czy aplikacje mobilne (np. Whiblo). Niekiedy też wykorzystuje się pocztę e-mail albo linie telefoniczne.
Dedykowane oprogramowanie dla sygnalistów jest w stanie zapewniać najlepszą ochronę anonimowości zgłaszających, jest też wygodne w obsłudze i oferuje sporo praktycznych funkcji. Co więcej, można dostosować je do konkretnych potrzeb i wymagań organizacji. Jest też dostępne z dowolnego miejsca i w dowolnym czasie. Na rynku polskiego oprogramowania znajdziemy kompleksowe systemy obejmujące platformę online oraz aplikację mobilną z osobnym panelem dla pracowników i pracodawców. Ci ostatni za jego pośrednictwem mogą przeglądać zgłoszenia, filtrować dane, komunikować się z sygnalistami czy też generować niezbędne raporty.
Dobrze funkcjonujący system whistleblowingowy pozwala na identyfikację ewentualnych nieprawidłowości i nadużyć tak, by móc na nie szybko i adekwatnie reagować. Zapewnienie sygnalistom poufności i ochrony zachęca ich do zgłaszania naruszeń, bez obaw o konsekwencje. Przyczynia się to zarówno do wzmocnienia zaufania wewnątrz organizacji, jak i do budowania jej pozytywnego wizerunku wśród klientów i partnerów biznesowych.
