Fotografia jako pamięć. 70 lat patrzenia Stanisława Orłowskiego

Są fotografie, które zatrzymują chwilę. I są takie, które zatrzymują czas. Wystawa „Fotografia” Stanisława Orłowskiego należy do tej drugiej kategorii – jest opowieścią o świecie widzianym przez obiektyw przez ponad siedem dekad, ale też o wierności jednemu miejscu, jednemu miastu i jednej pasji.

Prezentowany w Hotelu Zamojskim zestaw zdjęć to przekrój przez blisko 70 lat twórczości artysty. Część prac powstała w czasach, gdy fotografia była rytuałem: światłoczuła emulsja na papierze bromowym, ciemnia, zapach chemikaliów i cierpliwe oczekiwanie, aż obraz wyłoni się z pozornej pustki. Inne fotografie pochodzą z późniejszych okresów, ale wszystkie łączy jedno – uważne, pełne szacunku spojrzenie na rzeczywistość.

Przypomnijmy, Stanisław Marian Orłowski urodził się 2 lutego 1934 roku i całe życie związał z Zamościem. To miasto nie jest w jego twórczości jedynie tłem. Jest bohaterem – zmiennym, doświadczonym przez historię, a jednocześnie niezmiennie pięknym. Orłowski fotografuje Zamość jak kogoś bliskiego: zna jego światło o różnych porach dnia, jego ciszę i gwar, jego architekturę i codzienność mieszkańców.

Choć z wykształcenia jest prawnikiem, a życie zawodowe poświęcił budownictwu i ochronie zabytków Zamojszczyzny, to właśnie fotografia stała się jego językiem opisu świata. Zainteresował się nią już w latach 50. XX wieku, a w 1959 roku wstąpił do Polskiego Towarzystwa Fotograficznego i po raz pierwszy zaprezentował swoje prace na wystawie w Lublinie. Od tego momentu fotografia stała się nie tylko pasją, ale i misją.

Orłowski to postać –  instytucja polskiej fotografii. Członek Rzeczywisty Związku Polskich Artystów Fotografików, honorowy członek Fotoklubu RP uhonorowany tytułem „Zasłużony dla Fotografii Polskiej”, związany także ze Związkiem Polskich Fotografów Przyrody i Towarzystwem Fotograficznym im. E. Osterloffa w Radomsku. Przez lata był animatorem życia fotograficznego regionu – inicjatorem Zamojskiego Towarzystwa Fotograficznego, którego prezesem pozostawał przez pół wieku, twórcą Ogólnopolskiego Biennale Fotografii „Zabytki” oraz Galerii Fotografii „Ratusz”.

Jego dorobek imponuje liczbami: ponad 100 wystaw indywidualnych, udział w ponad 200 wystawach zbiorowych, albumy „Mój Zamość 1961–1980” oraz „Dwie dekady 1980–2000”. Jednak prawdziwa wartość tej twórczości nie mieści się w statystykach. To konsekwencja, wrażliwość i głębokie przekonanie, że fotografia może być formą służby – pamięci, miejscu, człowiekowi.

Artysta uprawia głównie fotografię rodzajową i pejzażową. Na jego zdjęciach codzienność nie jest banalna, a krajobraz nie jest pustą dekoracją. To obrazy, które uczą patrzeć wolniej i uważniej, dostrzegać sens w tym, co pozornie zwyczajne. Być może dlatego jego fotografie tak silnie rezonują – bo pokazują świat nie jako spektakl, lecz jako trwanie.

Otwarcie wystawy „Fotografia” odbędzie się 18 grudnia 2025 roku o godzinie 17.00 w Hotelu Zamojskim przy ul. Hugona Kołłątaja 2/4/6. Ekspozycję będzie można oglądać do końca stycznia 2026 roku. To zaproszenie nie tylko do obejrzenia zdjęć, ale do spotkania z historią zapisaną światłem – i z artystą, który przez całe życie pozostał wierny swojej pasji i swojemu miastu.