W niedzielę 18 czerwca 2023 r. odbyły się uroczystości patriotyczno-religijne upamiętniające pomordowanych Polaków w latach 1939-1947 w lesie we wsi Staszic (gmina Uchanie). Obchody co roku organizowane są przy pomniku „Pamięci pomordowanych Polaków w latach 1939-1947 przez faszystów niemieckich i ukraińskich oraz NKWD i UBP" upamiętniającym  tragiczne wydarzenia na tym terenie podczas II wojny światowej i pierwszych latach po niej, miejscu w którym z rąk oprawców: faszystów niemieckich i ukraińskich, NKWD i UBP, ginęli Polacy, którzy walczyli za wolność i niepodległość Polski.

Organizatorami wydarzenia byli Wójt Gminy Uchanie, Światowy Związek Żołnierzy Armii Krajowej Okręg Zamość, ŚZŻAK O/Z Koło Rejonowe Uchanie, Gminny Ośrodek Kultury w Uchaniach, Koło Gospodyń Wiejskich w Staszicu, Sołtys wsi Staszic.

Tegoroczne obchody ze względu na niesprzyjającą pogodę zostały przeniesione do Kościoła Parafialnego pw. Wniebowzięcia NMP w Uchaniach. Po wprowadzeniu sztandarów odegrano i odśpiewano Hymn Narodowy. W imieniu organizatorów gości powitał por. Andrzej Jaroszyński – Wiceprezes ŚZŻAK O/Z, Prezes Koła Rejonowego w Uchaniach. Po powitaniu ww. przedstawił rys historyczny, w którym m.in. przypomniał tragiczny okres II wojny światowej i lat powojennych. Kolejnym punktem uroczystości była Msza Święta w intencji Ojczyzny i ofiar II wojny światowej, odprawiona przez ks. Dariusza Bajwoluka – Proboszcza Parafii pw. Wniebowzięcia NMP w Uchaniach. Oprawę Mszy Św. zapewniła, zaproszona na wniosek Zarządu ŚZŻAK O/Z, Orkiestra Wojskowa w Dęblinie.

Po nabożeństwie uczestnicy uroczystości przemieścili się do lasu we wsi Staszic, gdzie przy pomniku „Pamięci pomordowanych Polaków w latach 1939-1947..." poszczególne delegacja złożyły wieńce, wiązanki kwiatów oraz zapaliły znicze.

Dalsza część uroczystości odbyła się w świetlicy wiejskiej w Staszicu. Na wstępie głos zabrał Prezes ŚZŻAK O/Z Poseł Sławomir Zawiślak. Kolejnym punktem było wręczenie odznaczeń. Na wniosek Zarządu naszego Okręgu Zarząd Główny Światowego Związku Żołnierzy Armii Krajowej w Warszawie przyznał Prezesowi ŚZŻAK O/Z Koła Rejonowego w Uchaniach – por. Andrzejowi Jaroszyńskiemu specjalny Medal, przygotowany na okoliczność 80. rocznicy przemianowania Związku Walki Zbrojnej w Armię Krajową. W kolejnym punkcie uroczystości w szeregi Koła Rejonowego Uchanie ŚZŻAK O/Z został przyjęty Pan Wiesław Florek, który otrzymał legitymację członkowską.

W związku z decyzją Zarządu ŚZŻAK O/Z - zatwierdzoną przez Kancelarię śp. Prezydenta Lecha Kaczyńskiego - Odznakę Zasługi Światowego Związku Żołnierzy Armii Krajowej Okręg Zamość otrzymali: Wioleta Skoczylas, Leszek Kociach, Mieczysław Trochimowicz, Bogusław Jakubiak, mł. chor. Sławomir Jędruszczak.

W tej części uroczystości Orkiestra Wojskowa w Dęblinie wykonała jeszcze kilka utworów patriotycznych. Dziękujemy por. Marcinowi Bąbie – Kapelmistrzowi Wojskowej Orkiestry w Dęblinie oraz członkom orkiestry za oprawę, uświetnienie naszej uroczystości. Wartę honorową wystawił 2. Hrubieszowski Pułk Rozpoznawczy. Na zakończenie obchodów Koło Gospodyń Wiejskich w Staszicu zaprosiło wszystkich uczestników na poczęstunek.

W uroczystości obok wyżej wymienionych udział wzięli m.in.: Starosta Hrubieszowski - Aneta Karpiuk, Wicestarosta Powiatu Zamojskiego - Witold Marucha, Z-ca Wójta Gminy Uchanie - Monika Szumiło, Radny Rady Powiatu Zamojskiego - Jerzy Marucha, Szef Wojskowego Centrum Rekrutacji w Zamościu - ppłk Stanisław Styczyński, Komendant Powiatowej Państwowej Straży Pożarnej w Hrubieszowie – mł. bryg. Piotr Gronowicz,  Kierownik Posterunku Policji w Trzeszczanach - Agnieszka Koszuk-Janicka, Dyrektor SP im. Papieża Jana Pawła II w Uchaniach - Marzena Zarek-Wrzyszcz, Dyrektor SP im. M. Konopnickiej w Teratynie - Alicja Ważna, Członek Zarządu ŚZŻAK O/Z Kamila Maślanka – jednocześnie Prezes ŚZŻAK O/Z Koła Rejonowego w Hrubieszowie, Maria Małek - jednocześnie Prezes ŚZŻAK O/Z Koła Rejonowego Mircze, delegacja 2. Hrubieszowskiego Pułku Rozpoznawczego w Hrubieszowie, delegacja Pań z KGW w Staszic na czele z Przewodniczącą Lucyną Momot, 9. Wielopoziomowa Drużyna Harcerska im. Marii Konopnickiej w Uchaniach oraz rodziny pomordowanych i mieszkańcy gminy Uchanie.

W uroczystości wzięły udział poczty sztandarowe: ŚZŻAK Okręg Zamość oraz Kół Rejonowych - Stary Zamość, Uchanie Hrubieszów, Trzeszczany, Mircze, Grabowiec, Skierbieszów, Komarów; Związku Kombatantów RP i byłych Więźniów Politycznych Koło Gminne Uchanie, Szkół Podstawowych w Uchaniach, Teratynie, OSP Uchanie.

Serdecznie dziękujemy wszystkim współorganizatorom, podmiotom i osobom wspierającym organizację uroczystości oraz jej licznym uczestnikom za wspólne uczczenie pamięci naszych Przodków - mieszkańców Uchań i regionu, ofiar II wojny światowej. Zapraszamy za rok!