Umorzenie składek ZUS osób prowadzących pozarolniczą działalność gospodarczą

Podleganie do ubezpieczenia ZUS osób prowadzących pozarolniczą działalność gospodarczą nie jest uzależnione od uzyskiwania przez przedsiębiorcę dochodu. Oznacza to zatem, iż pomimo, że przedsiębiorstwo nie przynosi zysków, bądź nawet generuje stratę, przedsiębiorca zobowiązany jest opłacać składki za siebie oraz pracowników.

Jednakże Ustawa o systemie ubezpieczeń społecznych przewiduje możliwość umorzenia należności z tytułu składek ZUS. Jak wynika z art. 28 wspomnianej Ustawy należności z tytułu składek mogą być umarzane w całości lub w części przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych w przypadku całkowitej nieściągalności dłużnika to jest w sytuacji, gdy:

1. dłużnik zmarł nie pozostawiając żadnego majątku lub pozostawił ruchomości niepodlegające egzekucji na podstawie odrębnych przepisów albo pozostawił przedmioty codziennego użytku domowego, których łączna wartość nie przekracza kwoty stanowiącej trzykrotność przeciętnego wynagrodzenia i jednocześnie brak jest następców prawnych oraz nie ma możliwości przeniesienia odpowiedzialności na osoby trzecie;

2. sąd oddalił wniosek o ogłoszenie upadłości dłużnika lub umorzył postępowanie upadłościowe z przyczyn, o których mowa w art. 13 oddalenie wniosku o ogłoszenie upadłości i art. 361 przesłanki umorzenia postępowania upadłościowego pkt 1 ustawy z dnia 28 lutego 2003 r. − Prawo upadłościowe (Dz. U. z 2017 r. poz. 2344, z późn. zm.);

3. nastąpiło zaprzestanie prowadzenia działalności przy jednoczesnym braku majątku, z którego można egzekwować należności, małżonka, następców prawnych, możliwości przeniesienia odpowiedzialności na osoby trzecie w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa;

4. nie nastąpiło zaspokojenie należności w zakończonym postępowaniu likwidacyjnym;

5. wysokość nieopłaconej składki nie przekracza kwoty kosztów upomnienia w postępowaniu egzekucyjnym;

6. nie nastąpiło zaspokojenie należności w umorzonym postępowaniu upadłościowym;

7. naczelnik urzędu skarbowego lub komornik sądowy stwierdził brak majątku, z którego można prowadzić egzekucję;

8. jest oczywiste, że w postępowaniu egzekucyjnym nie uzyska się kwot przekraczających wydatki egzekucyjne.

Zakład Ubezpieczeń społecznych może również umorzyć należne składki w części lub w całości, pomimo braku ich całkowitej nieściągalności w szczególności gdy:

• opłacenie należności pozbawiłoby płatnika i jego rodzinę możliwości zaspokojenia podstawowych potrzeb życiowych
• opłacenie należności (sytuacja firmy jest trudna z powodu klęski żywiołowej lub innych zdarzeń losowych) spowodowałoby konieczność likwidacji działalności;
• płatnik lub członek jego rodziny jest przewlekle chory i wymaga opieki co powoduje, że pozbawienie źródła dochodu.

Umorzenie składek powoduje także umorzenie odsetek za zwłokę, kosztów upomnienia i dodatkowej opłaty.

Warto również wspomnieć, iż w roku 2018 wpłynął projekt ustawy o umorzeniu należności powstałych z tytułu nieopłaconych składek. Przewidywał on, że z umorzenia długów wobec Zakładu Ubezpieczeń Społecznych mogliby skorzystać przedsiębiorcy prowadzący pozarolniczą działalność w latach 1999-2018. Jednak z uwagi na zbyt wysoki koszt jego realizacji nie wszedł on w życie.

Niniejszy artykuł publikowany jest w ramach zadania publicznego w zakresie prowadzenia w 2019 roku punktu nieodpłatnego poradnictwa obywatelskiego zlokalizowanego w Izbicy w ramach projektu finansowanego z budżetu państwa realizowanego przez Powiat Krasnostawski we współpracy z Fundacją Świadomości Obywatelskiej Experto Pro Bono