W hołdzie „Żołnierzom Wyklętym” – bohaterom antykomunistycznego podziemia, którzy w obronie niepodległego bytu Państwa Polskiego, walcząc o prawo do samostanowienia i urzeczywistnienie dążeń demokratycznych społeczeństwa polskiego, z bronią w ręku, jak i w inny sposób, przeciwstawili się sowieckiej agresji i narzuconemu siłą reżimowi komunistycznemu… Początek preambuły Ustawy o ustanowieniu Narodowego Dnia Pamięci „Żołnierzy Wyklętych”

#Pamiętamy po raz dziesiąty

Wiele upłynęło czasu, nim 3 lutego 2011 roku Sejm uchwalił ustawę o ustanowieniu dnia 1 marca Narodowym Dniem Pamięci "Żołnierzy Wyklętych" Jest to święto, honorujące i upamiętniające żołnierzy antykomunistycznego i niepodległościowego podziemia.

Powojenna konspiracja niepodległościowa była najliczniejszą formą zorganizowanego oporu polskiego społeczeństwa wobec reżimu komunistycznego. W zbrojnym podziemiu działało nawet 200 tys. osób w różnych oddziałach. Kolejnych 20 tys. walczyło w partyzantce. Kilkaset tysięcy osób zapewniało łączność, aprowizację, wywiad i schronienie. Przeciwko władzy występowali także uczniowie zrzeszeni w podziemnych organizacjach młodzieżowych – łącznie ok. 20 tys. młodych ludzi

Data 1 marca nie jest przypadkowa. Tego dnia w 1951 w mokotowskim więzieniu komuniści strzałem w tył głowy zamordowali przywódców IV Zarządu Zrzeszenia Wolność i Niezawisłość – Łukasza Cieplińskiego i jego towarzyszy walki. Tworzyli oni ostatnie kierownictwo ostatniej ogólnopolskiej konspiracji kontynuującej od 1945 roku dzieło Armii Krajowej.

Uchwalenie Narodowego Dnia Pamięci "Żołnierzy Wyklętych" jest formą uczczenia ich walki i ofiary, ale także bólu i cierpienia, jakich doznawali przez wszystkie lata PRL i ciszy po 1989 roku. Określenie żołnierze wyklęci oznacza żołnierzy podziemia niepodległościowego i antykomunistycznego, stawiających opór próbie sowietyzacji Polski i podporządkowania jej ZSRR.

Ustanowienie w 2011 r. 1 marca Narodowym Dniem Pamięci „Żołnierzy Wyklętych” stanowi potwierdzenie przez wolną, demokratyczną Rzeczpospolitą roli, jaką odegrali oni na drodze do odzyskania przez Polskę niepodległości.

Tropem Wilczym

Głównym celem biegu jest oddanie hołdu żołnierzom antykomunistycznego podziemia z lat 1945-1963, a także propagowanie wiedzy o powojennej historii Polski wśród wszystkich Polaków, niezależnie od wieku. W 2013 grupa pasjonatów i działaczy społecznych postanowiła zorganizować „Tropem Wilczym. Bieg Pamięci Żołnierzy Wyklętych” w lesie koło Zalewu Zegrzyńskiego. Pierwsza edycja biegu miała charakter surwiwalowy a wzięło w niej udział 50 uczestników. Od 2015 bieg ma charakter ogólnopolski i na stałe wpisuje się w kalendarz wydarzeń biegowych. W 2020 roku w Biegu wzięło udział ponad 75 000 uczestników z 370 miast: ok 300 miast-partnerów, W tym roku, ze względu na sytuację epidemiczną sam bieg wystartuje 16 maja.

Lubelska Służba Więzienna w hołdzie bohaterom

W dniu 1 marca br. o godz. 12.30 w kościele pw. św. Michała Archanioła przy ulicy Fabrycznej w Lublinie celebrowana była Msza św. w intencji poległych, zamordowanych i zmarłych Żołnierzy Wyklętych, następnie o godz. 13.30 rozpoczął się Apel Pamięci oraz złożenie kwiatów i zapalenie zniczy pod pomnikiem Żołnierzy Wyklętych na placu przy kościele pw. św. Michała Archanioła, przy ulicy Fabrycznej,

Dyrektora Okręgowego Służby Więziennej w Lublinie płk. Dariusza Bernata reprezentował kpt. Andrzej Mazurek specjalista OISW w Lublinie

Kpt. Roman Szczur ps. "Urszula”- żołnierz podziemia niepodległościowego

3 marca bieżącego roku, w ramach obchodów Narodowego Dnia Pamięci Żołnierzy Wyklętych odbyło się symboliczne złożenie wieńców i kwiatów przed tablicą upamiętniającą odbicie więźniów z zamojskiego więzienia. Następnie w kościele garnizonowym, odbyła się Msza Św. w intencji kpt. Romana Szczura ps. „Urszuli”, żołnierza podziemia niepodległościowego, V oddziału WiN, który w 1946 roku opanował więzienie w Zamościu i oswobodził 301 osadzonych.

W uroczystości udział wzięli m.in.: Minister Aktywów Państwowych Jacek Sasin, Wojewoda Lubelski Lech Sprawka, Posłowie RP, Dyrektor Okręgowy Służby Więziennej w Lublinie płk Dariusz Bernat wraz z Dyrektorem Zakładu Karnego w Zamościu ppłk. Jackiem Zwierzchowskim.

Dopełnieniem obchodów Narodowego Dnia Pamięci Żołnierzy Wyklętych były uroczystości pogrzebowe w Bazylice Św. Antoniego w Radecznicy, podczas których dokonano uroczystego pochówku kpt. Romana Szczura ps. „Urszuli” i złożenie trumny w krypcie II Inspektoratu Zamojskiego AK. W uroczystościach uczestniczyli min: Minister Edukacji i Nauki Przemysław Czarnek, podsekretarz stanu w Ministerstwie Sprawiedliwości Marcin Romanowski, Wojewoda Lubelski Lech Sprawka, Posłowie RP, Prezydent Zamościa Andrzej Wnuk, Dyrektor Okręgowy Służby Więziennej w Lublinie płk Dariusz Bernat oraz zaproszeni goście.

Edukacja za murami

Z okazji Narodowego Dnia Pamięci Żołnierzy Wyklętych, Zakład Karny w Zamościu postanowił uczcić pamięć bohaterskich czynów osób, które poświęciły swe życie dla przyszłości ukochanego kraju. W ramach obchodów zorganizowano prelekcję historyczną dla osadzonych, którą poprowadził wychowawca ds. kulturalno-oświatowych. Podczas spotkania zostały wykorzystane fragmenty filmów z archiwum IPN, oraz fragmenty polskiego filmu fabularnego pt. „Wyklęty“, nawiązującego do historii ostatniego żołnierza niezłomnego – Józefa Franczaka, ps. „Lalek”. Osadzeni mieli okazję zgłębić wiedzę na temat Żołnierzy Wyklętych jako ruchu niepodległościowego, antykomunistycznego, który sprzeciwiał się sowietyzacji Polski i podporządkowaniu jej ZSRR. Poznali także wybitne postacie, które na przestrzeni lat wykazały się niewyobrażalnym heroizmem.

Całość wydarzenia cieszyła się dużym zainteresowaniem wśród osadzonych, którzy w sposób emocjonalny relacjonowali informację, jakie usłyszeli i zobaczyli na prezentowanych filmach. Ponadto zespół skazanych ds. kulturalno-oświatowych pod nadzorem wychowawcy, zredagował gazetki tematyczne, audycje radiowęzłowe, oraz broszurę, która została rozpropagowana w świetlichach oddziałów mieszkalnych. W ramach obchodów, skazani mogli zapoznać się również z wystawą historyczną, która poświęcona była bohaterom podziemia niepodległościowego.

Opracowanie:  kpt. Edyta Radczuk, kpt. Jarosław Małecki,

Źródła: IPN, tropemwilczym.pl,

Zdjęcia: kpt. Jarosław Małecki, Lubelski Urząd Wojewódzki,