Granice odpowiedzialności pracowników za szkodę wyrządzoną pracodawcy

Kodeks pracy reguluje zakres odpowiedzialności pracownika za szkodę wyrządzoną pracodawcy w skutek nie wykonania bądź nienależytego wykonania obowiązków pracowniczych.

1. Odpowiedzialności pracownika za szkodę wyrządzoną pracodawcy

Pracownik, który wyrządził szkodę pracodawcy w skutek nie wykonania lub nienależytego wykonania obowiązków pracowniczych odpowiada wobec pracodawcy za wyrządzoną szkodę, która wynikła z jego działania lub zaniechania. Jednakże w takim przypadku pracownik jest obowiązany do wykazania okoliczności, z których wynika odpowiedzialność pracownika za wyrządzoną szkodę.

Kodeks pracy wprowadza jednak ograniczenie odpowiedzialności pracownika za szkodę wyrządzoną swoim działaniem. Zgodnie, bowiem z art. 119 kodeksu pracy pracownik za wyrządzoną szkodę odpowiada do jej wysokości jednak ustalone odszkodowanie nie może przewyższać trzymiesięcznego wynagrodzenia przysługującego pracownikowi w dniu wyrządzonej szkody. Kodeks pracy wprowadza także wyłączenie odpowiedzialności pracownika w zakresie, w jakim pracodawca lub inna osoba przyczynili się do zwiększenia lub powstania szkody. Ponadto pracownik nie ponosi ryzyka związanego z działalnością pracodawcy, a w szczególności nie odpowiada za szkodę wynikłą w związku z działaniem w granicach dopuszczalnego ryzyka.

Nieco odmiennie uregulowana jest kwestia odpowiedzialności pracownika za szkody wyrządzone osobom trzecim. W takim przypadku odpowiedzialność za naprawienie szkody ponosi wyłącznie pracodawca. Jednakże pracownik w takiej sytuacji ponosi odpowiedzialność wobec pracodawcy, który naprawił szkodę przez niego wyrządzoną na zasadach wyżej opisanych.

W tym miejscu należy również zaznaczyć, że w przypadku, jeżeli szkoda została wyrządzona przez pracownika umyślnie jego odpowiedzialność nie podlega ograniczeniu do wysokości trzymiesięcznego wynagrodzenia przysługującego pracownikowi w dniu wyrządzonej szkody. W takiej sytuacji pracownik jest obowiązany do jej naprawienia w całości.

2. Odpowiedzialność pracownika za mienie powierzone przez pracodawcę

Przepisy kodeksu pracy ustalają również granice odpowiedzialności pracownika za powierzone mu przez pracodawcę mienie. Pracownik, któremu powierzono: pieniądze, papiery wartościowe lub kosztowności, narzędzia i instrumenty lub podobne przedmioty, a także środki ochrony indywidualnej oraz odzież i obuwie robocze, odpowiada w pełnej wysokości za szkodę powstałą w tym mieniu. Pracownik odpowiada w pełnej wysokości również za szkodę w mieniu innym niż wymienione powierzonym mu z obowiązkiem zwrotu albo do wyliczenia się.

Od odpowiedzialności pracownik może się uwolnić, jeżeli wykaże, że szkoda powstała z przyczyn od niego niezależnych, a w szczególności wskutek niezapewnienia przez pracodawcę warunków umożliwiających zabezpieczenie powierzonego mienia.

W tym miejscu należy również zaznaczyć, iż pracownik za powierzone mu mienie odpowiada na zasadach winy. Zatem to pracodawca powinien wykazać związek przyczynowo skutkowy oraz konkretne uchybienia pracownika uzasadniające jego odpowiedzialność za powierzone mu mienie.

Odpowiedzialność pracownika za powierzone mu mienie nie podlega ograniczeniu. Pracownik odpowiada za rzeczywistą szkodę oraz ewentualne utracone korzyści wynikające z wyrządzonej szkody.

Radca prawny Tomasz Sowa

Niniejszy artykuł publikowany jest w ramach zadania publicznego w zakresie prowadzenia w 2018 roku punktu nieodpłatnej pomocy prawnej w Hrubieszowie we współpracy z Fundacją Świadomości Obywatelskiej Experto Pro Bono w ramach projektu finansowanego z budżetu państwa realizowanego przez Powiat Hrubieszowski