Odpowiedzialność sprzedawcy za wady - rękojmia czy gwarancja?

Rękojmia obok gwarancji stanowi podstawę dochodzenia roszczeń nabywcy rzeczy sprzedanej wobec sprzedającego.

Podstawową różnicą między rękojmią, a gwarancją jest to, że z tytułu rękojmi sprzedający odpowiada z mocy samego prawa, inaczej niż w przypadku gwarancji, która uzależniona jest jedynie od woli sprzedającego i nie jest obligatoryjna.

W praktyce gwarancja udzielana jest w drodze umowy lub przez złożenie stosownego oświadczenia woli przez sprzedającego, producenta lub importera rzeczy. Zazwyczaj udzielenie gwarancji dokonywane jest przez wydanie kupującemu karty gwarancyjnej. Ponadto w przypadku gwarancji to gwarant decyduje o tym, w jakich przypadkach gwarancja będzie uwzględniana i co będzie ona obejmowała oraz na jaki okres będzie udzielona. Jednakże w przypadku braku wskazania okresu obowiązywania gwarancji w umowie lub oświadczeniu gwaranta wynosi ona dwa lata od dnia wydania towaru. Warto również zaznaczyć, że gwarancja obejmuje jedynie odpowiedzialność za wady fizyczne rzeczy. Nie stanowi ona natomiast podstawy odpowiedzialności sprzedawcy za wady prawne rzeczy.

W przypadku rękojmi Sprzedawca jest odpowiedzialny względem kupującego, zarówno za wady fizyczne jak i prawne rzeczy sprzedanej. Zgodnie z art. 556 1 kodeksu cywilnego - wada fizyczna rzeczy polega na niezgodności rzeczy sprzedanej z umową. Z niezgodnością rzeczy sprzedanej z umową mamy do czynienia w sytuacji, gdy rzecz sprzedana:

• Nie ma właściwości, które rzecz tego rodzaju powinna mieć ze względu na cel w umowie oznaczony albo wynikający z okoliczności lub przeznaczenia,
• Nie ma właściwości, o których istnieniu sprzedawca zapewnił kupującego, w tym przedstawiając próbkę lub wzór,
• Nie nadaje się do celu, o którym kupujący poinformował sprzedawcę przy zawarciu umowy, a sprzedawca nie zgłosił zastrzeżenia, co do takiego jej przeznaczenia,
• Została kupującemu wydana w stanie niezupełnym.

Rzecz sprzedana obarczona jest wadami prawnymi, jeżeli:

• Sprzedawca nie jest właścicielem rzeczy,
• Rzecz jest zabezpieczona w postępowaniu karnym, jako dowód,
• Rzecz jest objęta zakazem zbywania wydanym w postępowaniu zabezpieczającym,
• Rzecz ma wady prawne wynikające z ich obciążenia prawem osoby trzeciej to np. przysługują, do niej prawa pierwokupu, odkupu roszczenia ujawnione w księdze wieczystej.

Zatem rzecz sprzedana posiada wady fizyczne, jeżeli nie działa w taki sposób, w jaki powinna działać zgodnie z zapewnieniami producenta bądź sprzedawcy lub też w trakcie użytkowania ujawnią się jej wady, o których kupujący nie wiedział w dniu zakupu.

Sprzedawca jest zwolniony od odpowiedzialności z tytułu rękojmi, jeżeli kupujący wiedział o wadzie w chwili zakupu. Z wadami prawnymi rzeczy mamy natomiast do czynienia w sytuacji, kiedy sprzedający nie jest właścicielem rzecz, bądź jest ona obciążona prawami osób trzecich lub jest zabezpieczona, jako dowód w postępowaniu karnym.

Jeżeli rzecz sprzedana ma wadę, kupujący może żądać obniżenia ceny, może też odstąpić od umowy lub żądać wymiany rzeczy na wolną od wad albo usunięcia wady.

Sprzedawca odpowiada z tytułu rękojmi, jeżeli wada fizyczna zostanie stwierdzona przed upływem dwóch lat, a gdy chodzi o wady nieruchomości - przed upływem pięciu lat od dnia wydania rzeczy kupującemu. Roszczenie o usunięcie wady lub wymianę rzeczy sprzedanej na wolną od wad przedawnia się z upływem roku, licząc od dnia stwierdzenia wady.

Radca prawny Tomasz Sowa
Niniejszy artykuł publikowany jest w ramach zadania publicznego w zakresie prowadzenia w 2018 roku punktu nieodpłatnej pomocy prawnej w Hrubieszowie we współpracy z Fundacją Świadomości Obywatelskiej Experto Pro Bono w ramach projektu finansowanego z budżetu państwa realizowanego przez Powiat Hrubieszowski